KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU
Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun Yedinci Bölümünde “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı altında madde 109 da düzenlenmiş olup; kanun hükmü aynen şöyledir:
TCK MADDE 109
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma
Madde 109-
(1) Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Kişi, fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(3) Bu suçun;
a) Silahla,
b) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
d) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
e) Üstsoy, altsoy veya eşe karşı,
f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.
(4) Bu suçun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(5) Suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılır.
(6) Bu suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu kanunda belirtildiği üzere bir kimsenin hukuka aykırı bir şekilde bir yere gitmesi veya bir yerde kalması özgürlüğünden yoksun bırakılması suretiyle işlenebilen bir suçtur. Bu suç tipi ile kişilerin özgür irade ve istekleri ile hareket edebilme hakkı korunmuş ve güvence altına alınmıştır.
KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇUNUN NİTELİKLİ (AĞIRLAŞTIRILMIŞ) HALLERİ NELERDİR?
Suçun ağırlaştırılmış hallerine Türk Ceza Kanunu madde 109/2 ve devamında yer verilmiştir.
1- Failin kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanması hali:
Failin kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu işlemek için veya işlediği esnada cebir, tehdit veya hile kullanması durumunda fail iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası almaktadır. Cebir, kelime anlamı olarak zor kullanmak demektir. Tehdit; failin bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceği yönündeki hukuka aykırı eylemidir. Hile ise bir kimseyi aldatmak ve yanıltmaktır.
2- Failin kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu işlemek için silah kullanması, birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi, kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle, üstsoy, altsoy veya eşe karşı işlemesi, çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlemesi hali:
Failin suç eylemini yukarıda belirtilen şekilde işlemesi halinde verilecek ceza bir kat arttırılmaktadır.
3- Eylemin mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması hali:
Failin kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu yönündeki suç eylemi eğer mağdurda ekonomik olarak önemli bir kayba sebebiyet verir ise faile ayrıca bin güne kadar adli para cezası verilmektedir.
4- Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun cinsel amaçla işlenmesi hali:
Failin eylemini cinsel amaçla yapması halinde “kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan” faile verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır. Fail bu durumda hem cinsel suçtan hem de kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan ayrıca cezalandırılır.
5- Suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış hallerinin gerçekleşmesi hali:
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun işlenmesi amacıyla veya suçun işlendiği sırada kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış halinin vuku bulması durumunda fail hakkında ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanmaktadır.
KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇUNDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda zamanaşımı, suçun işleniş şekillerine göre farklılık göstermektedir. Suçun basit hali için dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Suçun nitelikli halleri için ise zamanaşımı süresi on beş yıldır. Türk Ceza Kanunu Madde 66’ da bu husus ayrıca belirtilmiştir.
KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU ŞİKÂYETE TABİ MİDİR?
Bu suçun soruşturması ve kovuşturması ilgili makamlarca resen yapılmakta olup; şikâyet şartı aranmamaktadır. Mağdur şikâyetinden vazgeçmiş olsa dahi soruşturma ve kovuşturma devam etmektedir.
