Yıllık ücretli izin, bir işçinin işyerinde en az bir yıl boyunca çalıştıktan sonra kazandığı bir hak olarak tanımlanır. İşçi, bu izni kullanarak dinlenebilir, sevdikleriyle zaman geçirebilir ve tazelemesi gereken enerjisini toplayabilir. İşçinin işyerinde deneme süresi dahil olmak üzere en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Yıllık ücretli izin, çalışanların iş hayatı ile kişisel yaşamları arasında bir denge sağlar.
Yıllık Ücretli İzin Hakkının Kazanılması
Yıllık ücretli izne hak kazanmak için işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Bu bir yıllık süre, işçinin fiilen iş yerinde çalıştığı sürelerle birlikte, belirli durumlar altında işçinin çalışmadığı günlerin de hesaba katılmasıyla belirlenir. Örneğin, işçinin uğradığı kaza veya hastalık nedeniyle işe gidemediği günler, analık izni gereği doğum öncesi ve sonrası çalıştırılmadığı günler gibi durumlar yıllık ücretli izne dahil edilir.
Yıllık Ücretli İzin Süreleri
Yıllık ücretli izin süreleri, işçinin işyerindeki hizmet süresine ve yaşına göre belirlenir. İş Kanunu’na göre, bu süreler şu şekildedir:
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olan işçilere en az 14 gün.
5 yıldan fazla 15 yıldan az olan işçilere en az 20 gün.
15 yıl ve daha fazla çalışan işçilere en az 26 gün yıllık ücretli izin verilir.
Yer altı işlerinde çalışan işçilere, yaşlarına bağlı olarak daha uzun izin süreleri verilirken, 18 yaşından küçük veya 50 yaşından büyük işçilere en az 20 günlük izin verilmesi gerekmektedir.
Yıllık Ücretli İzin Kullanımı
İşçiler yıllık ücretli izinlerini, her bir hizmet yılına karşılık gelen süre içinde kullanma hakkına sahiptir. Bu izinler genellikle işveren tarafından bölünmez, ancak işçi ve işveren arasında anlaşma sağlanması durumunda, izin süresi en az 10 günlük bölümler halinde kullanılabilir.
İşverenin Sorumlulukları ve Denetimi
İşverenler, işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösteren bir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır. Ayrıca, yıllık izinlerin kullanıldığını kanıtlamak işverenin sorumluluğundadır. İşveren, izinlerin kullanıldığını imzalı izin defteri veya benzer bir belge ile belgelemelidir.
Yıllık Ücretli İzin Ücreti
Yıllık ücretli izin süresince işçilere, normal ücretleri üzerinden ödeme yapılmalıdır. İşçi, yıllık ücretli izindeyken başka bir işte ücret karşılığında çalışamaz. İşçi, izin süresi içinde başka bir işte çalışıyorsa, işveren tarafından ödenen ücret geri alınabilir.
Yıllık Ücretli İzin ve İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
İşçinin hak kazandığı ancak kullanmadığı yıllık ücretli izin süreleri, iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işçiye veya hak sahiplerine ödenmelidir. İş sözleşmesi nasıl sona ererse ersin, kullanılmamış yıllık izin sürelerine ait ücret, işçinin son ücreti üzerinden hesaplanır.
