Alacak bir kambiyo senedine bağlanmış ise alacaklı kambiyo senetlerine özgü icra takibi ile takip başlatabilir. Bu durumda alacaklı, ilamsız icra takibi yapabileceği gibi kambiyo senetlerine özgü haciz yolunu da tercih edebilir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu da, bir özel ilamsız icra yoludur. Alacaklının bu yola başvurabilesi için alacağın mutlaka bir kambiyo senedine bağlı olması gerekir. Kambiyo senetleri;
Çek (TTK m.780 vd.)
Bono (TTK m. 776 vd.)
Poliçedir. (TTK m. 671 vd.)
Takibin Aşamaları
1.Takip Talebi
Genel haciz yolundaki esaslara uygun bir takip talebi doldurulur ve bu takip talebine kambiyo senedinin cinsi, tarihi ve numarası yazılır. Bu takip yolunda ayrıca alacaklı takip talebinde belirttiği kambiyo senedinin aslını, borçlu sayısı kadar onaylı örneğini ve ödememe protestosu çekilmesi gereken durumlarda, kambiyo senedi ile birlikte protestoyu da takip talebine ekleyerek icra dairesine vermesi gerekir.(İİK 167) Fakat takibe konu olan bir çekse ve bankaya ibraz edildiğinde kısmi ödeme söz konusu olmuşsa çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi banka tarafından çek hamiline verilir, çek hamili de bu fotokopiyle takip yapabilir.
2.Ödeme Emri
İcra müdürü İİK m.168/1 göre yaptığı inceleme sonucunda gerekli şartların oluştuğu kanaatine varırsa, borçluya veya borçlulara kambiyo senetlerine özgü haciz yoluna ilişkin ödeme emri gönderir. Ödeme emrinin sonuç doğurabilmesi için takip talebinde yer alan kayıtlar dışında kanunda belirtilen hususların da ihtar edilmesi gerekir.
3.Takibin Kesinleşmesi (Ödeme Emrine Karşı Konulması)
Borçlu ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurarak ödeme emrine itiraz edebilir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte, kural olarak borca ve imzaya itiraz, satıştan başka icra takip muamelesini durdurmaz.(m.169) Kambiyo senetlerinde imzaya itiraz ve borca itiraz şeklinde temelde iki itiraz durumu mevcuttur. Borçlunun takibe müstenid kambiyo senedinde ki imzanın kendisine ait olmadığı iddiasında ise bunu beş gün içinde açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi gerekir. Aksi durumda senetteki imzanın kendisinden sadır sayılır.(m.168/4) İmzaya itiraz dışında kalan bütün itirazlar borca itiraz sayılır.
Kambiyo Senetlerinde Ödeme Emrine Karşı Özel Şikayet
Kambiyo senetlerine özgü takip yolunda ödeme emrine karşı özel şikayet yolu da öngörülmüştür. Bu şikayet yoluna özgü olan durumlar şöyledir;
- Senedin kambiyo senedi vasfına haiz olmaması;
- Kambiyo senedi niteliği taşımayan bir senede dayanarak ödeme emri gönderilirse,
- Alacaklı yetkili hamil değilse,
- Kambiyo senedinde borçlu olmayana karşı takip yapılırsa,
- Protesto çekilmesi gereken durumlarda protesto çekilmemişse,
Şikayet süresi beş gündür. Kural olarak yapılan şikayet takibi durdurmaz. Ancak aksi durum mahkeme tarafından kararlaştırılabilir. Hakim bu unsurları resen nazara alarak takibi iptal edebilir.
Kambiyo Senetlerinde Özgü Haciz Yoluyla Takipte Yetki
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte yetkili icra dairesi, genel haciz yoluyla ilamsız takip için öngörülmüş bulunan kural kıyasen uygulanarak belirlenir. Yetkili icra dairesinin belirlenmesinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yetkiye ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır.
Kural olarak genel yetkili icra dairesi, borçlunun yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki icra dairesidir. Kambiyo senetleri bakımından, alacaklının kendi yerleşim yerinde takip yapabilmesi kuralı geçerli değildir.
