Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Nedir?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 172. maddesi uyarınca kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi halinde veya kovuşturma olanağının bulunmaması halinde verilir. Burada Cumhuriyet Savcısı ya soruşturma sonucunda elde ettiği delillere göre sanığın beraat etme ihtimalini daha kuvvetli görmektedir ya da şikayet, dava süresi, izin, talep, gibi dava şartları gerçekleşmemiştir.
Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Nedir?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 158. Maddesi uyarınca Cumhuriyet Savcısı, ihbar ve şikayet konusu fiilin suç oluşturmadığının herhangi bir araştırma yapılmasını gerektirmeksizin açıkça anlaşılması veya ihbar ve şikayetin soyut, genel nitelikte olması halinde işin esasına hiç girmeden soruşturmaya yer olmadığına dair karar (SYOK) verir. Böylece Cumhuriyet Savcısı soruşturmaya başlamadan önce bir değerlendirme yaparak soruşturmanın gerekliliğini tespit eder. Bu kararı sadece Cumhuriyet Savcısı verebilir, kolluk kuvvetlerinin bu kararı verme yetkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla SYOK, kovuşturma mecburiyeti ilkesini zayıflatmakta ve maslahata uygunluk ilkesini öne çıkarmakta ayrıca şikayet edilen kişiye şüpheli sıfatı verilmediğinden lekelenmeme hakkı yerine getirilmektedir.
KYOK ve SYOK Farkları
KYOK, soruşturmanın sonunda verilen bir karar olup soruşturmayı sona erdirirken SYOK ise soruşturmanın başında verilen ve soruşturma aşamasına geçilmemesine ilişkin karardır. Yani KYOK verilmesi için önce soruşturma gerçekleşmiş olmalıdır. Haliyle iki karar arasında şüphe dereceleri de farklıdır. Soruşturma evresi için basit şüphe gerekirken kovuşturma evresi için zaten soruşturma yapılmış olacağından artık kovuşturmanın gerekliliği için yeterli şüphe aranır. Buna karşılık gerek SYOK gerek KYOK ile dayanağı olmayan soruşturma ve kovuşturmalar hiç yapılmayarak iş yükünün azaltılması ve daha etkili, verimli muhakeme yapılması amaçlanmaktadır.
KYOK ve SYOK Kararlarına Karşı İtiraz Nasıl Yapılır?
Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir. SYOK’a karşı da itiraz etmek mümkün olup itiraz usulü KYOK ile aynıdır. Buna göre ihbar eden veya şikayetçi, SYOK kendine tebliğ edildiği tarihten 15 gün içinde sulh ceza hakimliğine itirazda bulunur. KYOK’tan farklı olarak SYOK’a itiraz halinde Sulh Ceza Hakimliğinin verebileceği karar ve sonuçları ayrıca düzenlenmemiştir. İtiraz kabul edilirse soruşturma yapılır ancak Cumhuriyet Savcısı yine yeterli şüpheye ulaşmazsa bu sefer kovuşturmaya yer olmadığı kararı (KYOK) verebilir. KYOK kararına itiraz edilip itiraz kabul edildiğinde ise artık dava açılmak zorundadır.
