Hapis Cezasının Ertelenmesi

Hapis cezasının ertelenmesi, 5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanunu’nun 51’inci maddesinde düzenlenmiştir. Hapis cezasının ertelenmesi, failin işlediği suç sebebiyle mahkum edildiği hapis cezasının belirli şartlar altında infaz kurumu dışında infaz edilmesini sağlayan müessesedir.

Hapis cezasının ertelenmesi kurumunun iki temel amacı vardır: ilki, hükümlünün yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek iken; ikincisi, kısa süreleri hapis cezalarının infaz kurumunda, yani cezaevinde infazı ile meydana gelebilecek çeşitli olumsuzlukların önlenmesidir. Bu bakımdan, hapis cezasına mahkum edilen hükümlünün menfaatine bir müessesedir.

Hapis Cezasının Ertelenme Şartları

TCK 51 ile düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi için gerekli zaruri şartlar şunlardır:

• Sadeec hapis cezası için erteleme mümkündür. Adli para cezası ya da güvenlik tedbirleri için erteleme söz konusu değildir.
• Cezasının ertelenmesine ilişkin olarak hükümlünün talebi aranmaz.
• Ertelenebilecek ceza, 2 yıl ve daha az süreli hapis cezalarıdır. 2 yıl dahildir. Eğer hükümlü, suç işlendiğinde 18 yaşını doldurmamış veya 65 yaşını doldurmuş bir kişi ise, ertelenebilecek hapis cezasının üst sınırı 3 yıldır.
• Hükümlü, daha önce kasıtlı bir suçtan 3 ayı geçen bir hapis cezası almamış olmalıdır.
• Yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık nedeniyle tekrar suç işlemeyeceği yönünde mahkemede kanaat oluşmalıdır.

Zaruri şartların haricinde bir de takdiri şartlar vardır:

• Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın giderilmesine bağlı tutulabilir. Hapis cezasını çekmeye başlayan kişi zararı giderirse, ertelemeden faydalanabilir.
• Hükümlü, 1 ile 3 yıl arasında bir denetim süresine tabi tutulabilir. Denetim süresi en az ceza süresi kadar olabilir.
• Denetim süresinde TCK m.51/4’te belirlenen yükümlülükler uygulanabilir. Bu tedbirlerde amaç hükümlünün meslek ve sanat sahibi olarak toplumla bağını artırmaktır. Denetim süresinde hükümlü için yükümlülük belirlemek mecburi değildir. Yükümlülük belirlenmeden de süreç tamamlatılabilinir.
• Hükümlünün kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini sağlamak için kendisine uzman bir rehber atanabilir. Rehber görevlendirilmesi de takdiridir.

Hapis Cezasının Ertelenemeyeceği Haller

Bazı suçlar nedeniyle hükmedilen hapis cezalarının ertelenmesi mümkün değildir. Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan kasten yaralama suçu, tehdit suçu, hakaret suçu ve görevi yaptırmamak için direnme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezalarının ertelenmesine karar verilemez (3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu Ek Madde 12).

Cezanın Ertelenmesi Adli Sicil Kaydına İşlenir mi?

Hapis cezasının ertelenmesi, bir cezanın infaz biçimidir. Bu nedenle cezanın ertelenmesi adli sicil kaydına (sabıka kaydına) işlenir. Cezanın ertelenmesi halinde şu bilgiler adli sicil kaydına kaydedilir (5352 sayılı Adli Sicil Kanunu m.4):

• Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,
• Hapis cezasının denetim süresi,
• Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
• Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar.

Cezanın ertelenmesiyle ilgili adli sicil kaydının silinmesi için hükmedilen cezanın mahiyetine göre 5 yıl, 15 yıl veya 30 yıllık sürelerin geçmesi gerekir.