Boşanma avukatı, medeni hukukun bir alt dalı olan aile hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklanan boşanma, nafaka, velayet, mal paylaşımı vb. gibi davalara giren avukatlara halk arasında verilen isimdir. Boşanma avukatları için aile avukatı ifadesinin de kullanıldığı görülmektedir.
Her davanın çok önemli bir hazırlık süreci vardır. Boşanacak kişilerin evlilik içinde yaşadığı olayların bir gözlemci gibi avukat tarafından dinlenmesi gerekir. Avukat, dinlediği olaylardan boşanmaya sebep teşkil edecek olguları seçerek dava hazırlığı yapar. Çünkü, hukuk sistemimize göre her boşanmanın mutlaka bir sebebi olmak zorundadır. Sebepsiz açılan her boşanma davası reddedilir.
Boşanma Avukatı Dava Hazırlığını Nasıl Yapar?
Boşanma avukatı, olguları değerlendirerek boşanma davası açmak için yeterli neden olup olmadığı, kendisine anlatılan olaylardan aşağıdaki boşanma sebeplerinin gerçekleşip gerçekleşmediğini araştırır:
- Aldatma (Medeni Kanun md.161),
- Eşlerden birinin diğerinin hayatına kast edip etmediği, kötü muamelede veya onur kırıcı davranışta bulunup bulunmadığı (M.K. md.162),
- Eşlerden birinin küçük düşürücü bir suç işleyip işlemediği (M.K. md.163),
- Eşlerden birinin haysiyetsiz hayat sürüp sürmediği (M.K. md.163),
- Eşlerden birinin haksız bir şekilde ortak konutu terk edip etmediği (M.K. md.164),
- Eşlerden birinin akıl hastası olup olmadığı (M.K. md.165),
- Evlilik birliğinin taraflardan biri açısından çekilemez derecede temelinden sarsılıp sarsılmadığı (M.K. md.166)
Boşanma sebebinin doğru tespit edilmesi çok önemlidir. Çünkü, hakim davacının boşanma sebebine göre davayı inceleyecektir. Bu yüzden davanın hazırlık süreci mutlaka boşanma avukatı ile birlikte yürütülmelidir.
Boşanma davası, ister anlaşmalı ister çekişmeli olsun, arabuluculuk kurumu yoluyla sonuçlandırılamaz. Boşanma davasının eki niteliğindeki nafaka, boşanmada maddi ve manevi tazminat, çocukların velayeti gibi konular da arabuluculuk yoluyla çözümlenemez.
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma sebepleri tespit edildikten sonra dava dilekçesi buna göre hazırlanmalıdır. Özellikle, tarafların birbirlerinden boşanma dışında talepleri de olabileceğinden, tüm bu taleplerin müvekkil ile yapılacak ayrıntılı bir görüşmede netleştirilmesi gerekir. Boşanma davası açmak isteyen kişiye şu sorular sorularak talepler netleştirilmelidir:
- Müvekkilin çocuk üzerinde velayet hakkı talebi var mı?
- Nafaka talebi var mı?
- Yeni Medeni Kanun’a göre mal paylaşımı yapılması talebi var mı?
- Maddi ve manevi tazminat talebi var mı?
Müvekkil dinledikten sonra boşanma sebepleri ve talepleri tespit edildikten sonra ulaşılan olgulardan ve taleplerden hareketle davanın hukuki temeli tespit edilir ve dava dilekçesi yazılır. Boşanma avukatı, dava dilekçesinin talep edilen sonucu elde etmeye elverişli olduğunu gördükten sonra dava dosyasını hazırlamaya başlar. Bir dava dosyasında yeterli sayıda dilekçe sureti ve iddiaları güçlendiren delillerin yer alması gereklidir. Deliller yazılı delil niteliğinde ve avukat bu delillere ulaşabilecek durumdaysa yazılı delillerin mutlaka dava dosyasına fiziken konulması gerekir. Eğer dava dosyası hazırlanırken yazılı deliller o an ulaşılamayacak bir yerdeyse dava dilekçesi içeriğinde bu yazılı delillerin bulunduğu yer gösterilerek mahkemeden delilin getirtilmesi istenir. Delil olarak tanık beyanına dayanılıyorsa tanıkların ad, soyad ve adresleri mahkemeye dava dosyası içinde bildirilmelidir. Dava dosyası bu şekilde tekemmül ettirildikten sonra, adliyede dava harç ve giderleri vezneye yatırılarak dosya teslim edilir. Artık boşanma davası açılmıştır.
Tedbir Başvurularında Boşanma Avukatının Önemi
Boşanma avukatı, aile mahkemesinden aile hukukundan kaynaklanan bazı tedbirlerin (uzaklaştırma, iletişimin engellenmesi, nafaka vb.) alınmasını talep edebilir. Tedbir talepleri açısından boşanma davasının açılıp açılmadığının bir önemi yoktur.
Tedbir başvurularının bir boşanma avukatı tarafından yapılması sürecin daha hızlı yürümesini sağlar. Özellikle şiddet mağduru kişilerin tedbir taleplerinin aile mahkemesine usulüne uygun bir şekilde iletilmesi halinde, şiddet uygulayan kişi hakkında şu önleyici tedbirlerin uygulanması kararlaştırılmaktadır (6284 sayılı Kanun m.5):
- Şiddet mağduruna yönelik olarak şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmaması.
- Müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhâl uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesi.
- Korunan kişilere, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve işyerine yaklaşmaması.
- Çocuklarla ilgili daha önce verilmiş bir kişisel ilişki kurma kararı varsa, kişisel ilişkinin refakatçi eşliğinde yapılması, kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tümüyle kaldırılması.
- Gerekli görülmesi hâlinde korunan kişinin, şiddete uğramamış olsa bile yakınlarına, tanıklarına ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin hâller saklı kalmak üzere çocuklarına yaklaşmaması.
- Korunan kişinin şahsi eşyalarına ve ev eşyalarına zarar vermemesi.
- Korunan kişiyi iletişim araçlarıyla veya sair surette rahatsız etmemesi.
- Bulundurulması veya taşınmasına kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesi.
- Silah taşıması zorunlu olan bir kamu görevi ifa etse bile bu görevi nedeniyle zimmetinde bulunan silahı kurumuna teslim etmesi.
- Korunan kişilerin bulundukları yerlerde alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu maddelerin etkisinde iken korunan kişilere ve bunların bulundukları yerlere yaklaşmaması, bağımlılığının olması hâlinde, hastaneye yatmak dâhil, muayene ve tedavisinin sağlanması.
- Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvurması ve tedavisinin sağlanması.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Boşanma Avukatının Rolü
Anlaşmalı boşanma davası, tarafların bir boşanma protokolü ile evliliği sona erdirdiği bir dava türüdür. Boşanma protokolü, her iki tarafın boşanma neticesinde elde edeceği hak ve menfaatler ile yükümlülükleri içeren, boşanmadan sonra dahi herhangi bir nedenle ortaya çıkan uyuşmazlıklarda başvurulan temel belgedir. Bu nedenle, evliliğin hangi koşullarla sonuçlandığını belgeleyen bu protokolün bir boşanma avukatı tarafından hazırlanması olası hak kayıplarını önleyecektir.
Taraflar bir boşanma protokolü düzenleyerek aşağıdaki konular üzerinden anlaşabilirler:
- Nafaka,
- Velayet,
- Maddi ve manevi tazminat,
- Ev eşyalarının paylaşımı,
- Boşanmada mal paylaşımı,
- Katkı Payı Alacağı,
- Katılma Alacağı.
Taraflar boşanma protokolü ile yukarıdaki tüm hususlarda anlaşabileceği gibi bazı konuların çözümünü boşanma sonrasına da bırakabilirler. Tarafların bu konularda yapacakları her tercih farklı hukuki sonuçlar doğuracaktır. Boşanma avukatı, protokol metninin taraflar açısından doğuracağı hak ve yükümlülükleri ayrıntılı bir hukuki incelemeye tabi tutar. Böylece, mahkeme tarafından protokol esas alınarak boşanma kararı verildikten sonra ortaya çıkabilecek uyuşmazlıklar öngörülerek gerekli önlemler alınır. Örneğin, taraflar mal paylaşımı konusunda birbirinden herhangi bir hak ve alacak talep etmeyecekse, bu hususun ayrıntılarıyla protokole yazılması boşanma sonrasında meydana gelebilecek tartışmaları ortadan kaldıracaktır. Taraflar, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde ayrı bir dava ile mal paylaşımı talep hakkına sahiptir.
Boşanma protokolünün bir boşanma avukatı tarafından hazırlanması eşlerin boşanma sürecinde üzerinde düşünmedikleri olası uyuşmazlıkların kolay, hızlı ve kesin bir şekilde çözülmesini sağlar. Boşanma protokolü içeriği tarafların istemlerine ve şartlarına göre değişmekle birlikte, tarafların birbirlerinden herhangi bir talepte bulunmadıkları bir boşanma protokolü örneği aşağıdadır:
Boşanma Davası Duruşmasında Avukatın İşlevi Nedir?
Hakim, tüm delillerin toplandığını, dosyanın duruşma için hazır hale geldiğini görürse taraflara celp (çağrı kağıdı) göndererek ilk duruşmaya çağırır. Bir davanın ilk duruşması çok önemlidir. İlk duruşmaya gelmeyen taraf diğer tarafın davasını genişletmesine veya sebebini değiştirmesine daha sonra itiraz edemez. Hakim, ilk duruşmada tarafların karşılıklı iddialarını içeren dilekçelerini okur; delillerin nelerden ibaret olduğunu, tarafların üzerinde anlaştığı ve çekiştiği noktaları tespit eder. Bu duruşmaya, ön inceleme duruşması adı verilir. Ön inceleme duruşmasına tarafların veya avukatlarının katılım sağlaması çok önemlidir. Bir taraf ilk duruşmaya mazeretsiz katılmadığı takdirde, diğer taraf o duruşmada davasını değiştirebilir veya genişletebilir. Bu durum, boşanma davasının duruşmasına katılmayan taraf için bir hak kaybına neden olabilir. Bu nedenle, boşanma avukatı ilk duruşmaya mutlaka katılarak savunma yapmalıdır.
Hakim, ilk duruşmada (ön inceleme duruşmasında) gerekli tespitleri yaptıktan sonra ikinci duruşma gününü belirleyerek varsa taraf tanıklarının sırasıyla dinlenmesine karar verir. Tanık, aile bireylerinden biri olabileceği gibi akrabalık ilişkisi olmayan kişilerden de olabilir. Boşanma davasında tanık sayısı için bir sınırlama mevcut değildir. Önemli olan boşanma sebebine temel teşkil eden olgunun ispatlanmasıdır. Ama ne kadar çok tanık olursa davanın sebebi olan vakıa o kadar çok ispatlanmış olur. Hakim, tarafların gösterdiği tüm tanıkları dinlemek zorundadır. Hakim, dinlediği tanıklardan davanın yeterince aydınlandığını düşünüyorsa, tüm tanıkları dinlemekten vazgeçebilir. Dava yeterince aydınlanmışsa hakim karar verir.
Tarafların vekilleri olan boşanma avukatlarının tanıklara doğrudan soru sorma hakkı vardır. Davayı aydınlatmak, tanık beyanlarındaki çelişkileri gidermek ve müvekkili lehine olguları ortaya çıkarmak için taraf vekilleri diledikleri kadar soru sorabilir.
Boşanma Avukatı Ne Kadar Ücret Alır?
Avukatlık ücretleri, tarafların (vekil-müvekkil) özgür iradesiyle belirlenmektedir. Boşanma davasının niteliği, harcanacak emek ve zaman, davanın görüleceği şehir vb. gibi nedenler boşanma avukatının ücretinin miktarını belirlemektedir. İstanbul Barosu, İstanbul avukatlarının boşanma ve aile hukuku davalarında talep edebileceği en az ücret miktarını her yıl yayınlamaktadır.
Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Türkiye’de çekişmeli bir boşanma davası yaklaşık 1 – 2 yıl sürmektedir. Dava sürecinin kısa veya uzun sürmesinde davaya hazırlık sürecinin önemi büyüktür. Boşanma sebebine dayanak yapılan olgular yeterince delillendirilip ispatlanmışsa mahkeme süreci çok kısa da sürebilir. Tekraren vurgulamak gerekir ki dava dosyasında gereksiz bilgileri ayıklayan bir davaya hazırlık sürecinin yürütülmüş olması çok önemlidir. Avukat tarafından hazırlanan dava dosyası hakim tarafından incelenir. Hakimin öncelikle dava dilekçesinin bir suretini usulüne uygun bir şekilde (tebligat yolu ile) davalı tarafa göndermesi gerekir. Davalının cevap dilekçesi de usulüne uygun bir şekilde davacıya gönderilmelidir.
Hakim, tarafların dosyaya getirtilmesini istediği belgelerin getirilmesi için ilgili kurumlara yazılar yazar. Bu yazılara müzekkere denilmektedir. Gönderilen müzekkereler posta yoluyla veya elden boşanma avukatı tarafından ilgili kuruma ulaştırılabilir. Kendilerine müzekkere gönderilen tüm kurumlar (polis, hastane, sgk vs.) gereğini derhal yerine getirmek zorundadır.
