MALA ZARAR VERME SUÇU
Mala Zarar Verme Suçu Nedir ?
Mala zarar verme suçu Türk Ceza Kanunu’nda başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılmaz hale getirmek veya kirletmek olarak tanımlanmıştır. Başkasına ait bir hayvanı öldürmek, eşyayı kullanılamayacak hale getirmek veya değerinin azalmasına sebep olacak davranışlar da bulunmak da mala zarar verme suçu kapsamında değerlendirilmektedir.
TCK Madde 151
(1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.” Hükmünde mala zarar verme suçunun basit haline yer verilmiştir.
Mala Zarar Verme Suçunun Unsuları Nelerdir?
Mala zarar verme suçunda korunan hukuki değer, mülkiyet hakkıdır. Suçun konusu menkul ve gayrimenkul her türlü mal olabilir. Mağdurun telefonu, tarlası ya da arabası örnek verilebilir. Mağdurun tarlasındaki ürünü, telefon kulaklığı gibi malın yan ürünlerine verilen zarar da bu suç kapsamındadır.
Mala zarar verme suçunun oluşması için fiili gerçekleştirmede kast bulunmalıdır. Yani başkasına ait mala taksirle zarar verilmesi halinde mala zarar verme suçunu oluşturmaz. Fiil bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmelidir. Zarar verilen şey başkasına ait bir mal veya hayvan olmalıdır. Kişinin kendisine ait bir mala zarar vermesi halinde söz konusu suç oluşmaz. Buna ek olarak malın ekonomik olarak değerinin bulunması gerekmektedir. Ancak doktrinde manevi değeri olan mallar bakımından da bu suçun oluşacağı kabul edilmektedir. Yine sahipli hayvanlar da vahşi ya da ehil olsun mal sayılır ve buna verilen zarar mala zarar verme suçunu oluşturmaktadır. Suç konusu taşınır veya taşınmaz bir mal olup söz konusu malın yan ürünlerine veya eklentilerine verilen zarar da bu suç kapsamında değerlendirilmektedir.
TCK m.151 uyarınca mala zarar verme suçu seçimlik hareketli bir suç olup kanunda belirtilen hareketlerden birinin gerçekleşmesiyle suç meydana gelmektedir. Bu hareketler,
1)Yıkmak, malın bünyesinde ciddi değişiklikler meydana getirilmesi anlamına gelmekte olup baraka, duvar vb.nin yıkılması bu kapsamdadır.
2 Tahrip etmek, malın fiziksel özelliklerini kaybetmesine neden olarak o malı kırıp dökmek, talan ve harap etmektir. Örneğin; bir evin camlarının kırılması bu kapsamdadır.
3)Yok etmek, malın ortadan kaldırılmasıdır. Yani yok edecek düzeyde zarar verilmesidir. Örneğin; bir kimsenin güneş gözlüğünü yakılması bu kapsamdadır.
4)Bozmak, eşyanın işlevini yerine getirmesine engel olunması anlamına gelip daha çok elektronik eşyalarda gündeme gelmektedir. Örneğin; cep telefonunun denize atılarak bozulması bu kapsamdadır.
5)Kullanılmaz hale getirmek, malın işlevinin ortadan kaldırılmasıdır. Örneğin; bir sandalyenin ayaklarının kırılması bu kapsamdadır.
6)Kirletmek, malın, önceki hale getirilmesi için önemsiz olmayan bir çabayı gerektiren, malın değerinde veya görünümünde azalma veya değişikliklere yol açan, madde kapsamında yer alan diğer eylemler dışındaki durumları kapsamaktadır. Örneğin; başkasının tarlasına çöp yığınını dökmek, bir kimsenin kapısının üzerine boya sürmek ya da çarpı işareti yapması da kirletme eylemine girmektedir.
Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Halleri ve Cezası
- Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamu yararlanmasına ayrılmış her türlü mala,
- Doğal afetlere karşı kullanılması amacıyla ayrılmış her türlü mala,
- Devlet orman statüsündeki yerler hariç olmak üzere, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğuna,
- Grev veya lokavt hallerinde işçi veya işverenlerin yada sendikalarının veya konfederasyonlarının sahibi olduğu veya kullanıma tahsis edilen her türlü tesis veya eşyaya
- Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının sahibi olduğu tesis veya eşyaya,
- Kamu görevi sona ermiş olsa bile kamu görevlisinden öç almak maksadıyla malına zarar verilmesi halinde;
bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir.
Malı Zarar Verme Suçunun Cezasını Ağırlaştırıcı Sebepler
Mala zarar verme suçunun, yakarak, yanıcı veya patlayıcı madde kullanılarak ya da daha vahim sonuçlara maruz bırakmak suretiyle işlenmesi halinde verilecek olan ceza bir kat oranında artırılır. Suç sonucunda kamu hizmetinde, haberleşmede veya ulaşımda aksama olması halinde verilecek olan ceza arttırılır.
Mala Zarar Verme Suçunda Dava Süreci Nasıl İşliyor?
Öncelikle bu sürecin avukatla takip edilmesinin daha sağlıklı olacağını belirtiyoruz. Mala Zarar Verme suçunun basit hali mağdurun şikayetine bağlı olup nitelikli hali ise re’sen kovuşturulmaktadır. Mala Zarar Verme suçunun TCK m.151 kapsamında kalan basit hali uzlaşma kapsamında olup uzlaştırmacı yardımıyla da sonuca ulaşılabilmektedir. Ancak suçun nitelikli halleri uzlaşma kapsamında bulunmamaktadır.
Mala Zarar Verme Suçunda Uzlaştırma, Etkin Pişmanlık ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Adli Para Cezası
Mala zarar verme suçunun temel hali uzlaştırma prosedürüne tabidir. Bu sebeple öncelikli olarak uzlaştırma yoluna gidilmektedir. Söz konusu suçu işleyen kişi kovuşturma başlamasından önce pişmanlık göstererek mağdurun zararını karşılaması halinde verilecek olan cezanın üçte ikisine kadar indirim yapılır.
Faile 2 yıldan az hapis cezası verilmiş ise hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Suç kapsamında adli para cezasına hükmedilmesi de mümkündür. Bu durumda ayrıca hapis cezası verilmez.
