KAÇAKÇILIK SUÇU VE CEZASI
KAÇAKÇILIK SUÇU VE CEZASI
(ALKOL-TÜTÜN – SİLAH – KÜLTÜR VARLIĞI-AKARYAKIT- GÜMRÜK KAÇAKÇILIK)
Kaçakçılık, bir devletin yasalarına karşı gelinerek yapılanı ticaret ya da bir ülkeye gümrüğü ödenmemiş, yasaklanmış bir malı sokmak veya gizli olarak kimse fark etmeden kaçırmaktır.
GÜMRÜK KAÇAKÇILIK SUÇU
Türk Ceza Kanunu’ muzun 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre gümrük kaçakçılığı;
İthalat kaçakçılığı, ihracat kaçakçılığı olarak ikiye ayrılmaktadır. Eşyanın gümrük işlemlerini tabi tutulmaksızın ithal edilmesi, yani yurtdışından Türkiye’ye sokulması, “ithalat kaçakçılığı suçu” olarak nitelendirilir. Failin gerçekleştirilen ihracata konu malın cins, miktar, nitelik veya fiyatını farklı göstererek ilgili kanun hükümlerine göre teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanması şeklindeki seçimlik hareketle işlenmesi ihracat suçunu oluşturur.
İthalat kaçakçılığı suçunun cezası; malların gümrük işlemlerine tabi tutulmadan ülkeye sokulmasında 1-5 yıl arasında hapis cezası ve 10bin güne kadar adli para cezasıdır. Kaçak mal, gümrük kapıları dışından ülkeye sokuluyorsa, verilecek ceza, verilen cezanın 3’te 1’nden yarısına kadar artırılmaktadır.
Gümrük kaçakçılığı konusunda önemli bir husus da suçlunun cezalandırılması için, ithal edilen malın yasak olmayan eşyalardan olması gereklidir. İhracat kaçakçılığı iki şekilde meydana gelmektedir. İhracı yasak olan malın ihraç edilmesi: İhracı yasak olan malın, ülke sınırları dışına çıkarılmasıdır. Suç ağır cezayı gerektiren bir suç ise daha ağır cezalar verilir. Hayali ihracat: Suçlunun ihracat yapmasa da yapmış gibi göstererek maddi yönden yarar sağlamasıdır.
İhracat kaçakçılığı suçunun cezası ise işlenişine göre değişmektedir. İhracı yasak malın ülke dışına çıkarılmasında, ağır cezayı gerektirecek herhangi bir durum yoksa, 1-3 yıl arasında hapis ve 5bin güne kadar adli para cezası verilir. Hayali ihracat durumunda; suçu işleyen kişi malın cinsi, miktarı, niteliği, fiyatı gibi kriterleri farklı göstererek, maddi yönden yarar sağlıyorsa, 1-5 yıl hapis cezası ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilir.
ALKOL VE SİGARA KAÇAKÇILIĞı
Tütün ürünleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin ambalajlarına kamu kurumlarınca uygulanan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretlerin taklitlerini üretmek veya ülkeye kaçak yollarla sokmak, sahte/kaçak olduğunu bilerek bulundurmak, taşımak, ticari amaçlarla üretmek, satmak ya da kullanmak amacıyla satın almak kaçakçılık suçu kapsamında olup bu suçun cezası 3 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasıdır.
Tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin ambalajlarına kamu kurumlarınca uygulanan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretleri; ilgili mevzuatta belirlenen şekilde temin etmesine rağmen belirlenen ürünlerde kullanmaksızın bedelli veya bedelsiz olarak dağıtmak, bunları satın alma ve kullanma izni olmadığı halde sahte belge veya evraklarla veya herhangi bir şekilde ilgili kurum ve kuruluşları kandırarak tedarik etmek, bunları taklit ederek veya üzerilerinde oynama yaparak ya da konulduğu üründen çıkartılıp, değiştirerek ya da herhangi bir şekilde temin etmek, resmi amacı dışında kullanmak da kaçakçılık suçu kapsamındadır ve cezası 3 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasıdır.
Tütün mamullerinin etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin kaçak olarak yurda sokulması halinde verilecek cezanın alt sınırı 3 yıl hapsi cezasından az olmayacaktır.
Uygulamada Yargıtay bazı yıllarda sigara çeşidi fazla olsa da satışa dair bir tanık ifadesi olmaması ve diğer yan delillerin olmaması durumunda sanığın satış yapmadığından bahisle kaçakçılık suçundan beraatine karar verilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
AKARYAKIT KAÇAKÇILIĞI
Akaryakıt satışı ve dağıtımı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından düzenlenmektedir. EPDK’ nın belirlediği Ulusal marker uygulamasına göre belirlenen seviyenin altında marker içeren veya hiç içermeyen akaryakıtın ticari amaçlarla üretilmesi, bulundurması, taşınması, satılması veya akaryakıtın bu özelliğini bilerek ticari amaçla üçüncü kişilerce de satılması akaryakıt kaçakçılığı suçu oluşturmaktadır.
Akaryakıt kaçakçılığı suçunun cezası kanunda 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezası olarak belirlenmiştir. Ancak, marker içermeyen veya marker seviyesi geçersiz olan akaryakıtın kaçak olarak yurda sokulduğu tespit edilirse cezanın alt sınırı 3 yıldan başlayacaktır.
Kaçak akaryakıt elde etmek ve satmak veya sahte ulusal marker elde etmek, satmak ya da herhangi bir piyasa faaliyeti için lisansa konu olan belgelerde belirlenmiş olan niteliklere aykırı olarak tank, düzenek veya ekipman bulundurmak da akaryakıt kaçakçılığı suçu niteliği taşıyan bir eylemdir ve bu suçun cezası da 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasıdır.
Ulusal markerin kopyasını veya sahtesini yetkisiz olarak üretmek, satmak veya satın almak, kabul etmek, sahte markeri bilerek nakletmek veya bulundurmak veya ulusal marker ile aynı kimyasal özelliklerini taşımasa bile, ulusal marker yerine kullanılmak amacıyla kimyasal maddeler üretmek de aynı kapsamda suçtur ve bu suça karışanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaktır.
EPDK’dan gerekli izinleri almadan solvent, madeni yağ, baz yağ, asfalt ve benzeri petrol türevi ürünlerden akaryakıt üreten veya bunları doğrudan akaryakıt yerine ikmal ederek, satan bulunduran, bilerek satın alan, taşıyan veya saklayan da akaryakıt kaçakçılığı suçu ile yargılanır ve cezası 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezası olan bir suçlama ile karşı karşıya kalacaktır.
Sıvı veya gaz halindeki hidrokarbonlarla, hidrokarbon türevi olan yakıtları nakleden boru hatlarından, depolarından veya kuyulardan kanunlara aykırı şekilde alınan ürünleri satışa sunan, satan, bulunduran, bilerek satın alan, taşıyan veya saklayan da akaryakıt kaçakçılığısuçuyla yargılanacaktır ve 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasıyla karşı karşıya kalacaktır.
SİLAH KAÇAKÇILIĞI
Silah kaçakçılığı suçu, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunu’nun 12. maddesinde düzenlenmiştir.
6136 sayılı Kanuna muhalefet suçu şikayete tabi suçlardan değildir. Dolayısıyla ihbar üzerine veya kolluğun kendi öğrenmesi üzerine soruşturma kendiliğinden başlar. Bu suçu bildiren kişinin şikayetten vazgeçme takipsizlik sonucunu doğurmaz. Yargılama re’sen devam eder. Görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Bu suçta uzlaşma da olmaz.
Her kim yasal sınırlar dışında ateşli silahlarla bunlara ait mermileri; ülkeye sokar, sokmaya kalkışır, bunların ülkeye sokulmasına aracılık eder, ülke içerisinde üretir, ülkeye yasal yollar dışında gelen silahları ülke içinde taşır veya birilerine yollar, taşımaya veya yollamaya aracılık eder, satar veya satmaya aracılık eder bu sayılan fiilleri gerçekleştirmek amacıyla bulundurur ise 5 yıl ile 12 yıl arasında değişen hapis cezası ve bunun yanında ek olarak beş yüz günden beş bin güne kadar adli para cezasıdır.
Suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek cezalar bir kat artırılır. 10 yıldan 24 yıla kadar hapis ve 1000 günden 10.000 güne kadar adli para cezasıdır.
6136 sayılı Kanun m.12/2 gereği örgütlü suçlar hariç olmak üzere suçun iki veya daha çok kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde 8 – 15 yıl arası hapis cezası ve bin ila 10 bin gün arası adli para cezası verilecektir. Bu durum ağırlaştırıcı bir sebeptir.
Vahim Miktarda Nitelikli Silah Ticareti veya Kaçakçılığı Suçunun Cezası: 6136 sayılı Kanun m.12/5 gereği Ateşli silahın tüfek veya seri ateşli kısa sürede çok sayıda ve etkili biçimde mermi atabilen tam otomatik veya dürbünlü tabanca veya bu fıkrada sayılanların benzerleri olması ya da bu niteliği taşımayan ateşli silahlar veya her türlü mermilerin miktar bakımından vahim olması halinde yukarıdaki fıkralarda yazılı cezalar yarı oranında artırılarak hükmolunur.
Yargıtay 8. Ceza Dairesi’ ne göre nitelikli silahların miktar (sayı) bakımından vahim olmasından kast edilen, 10 adetten fazla silah olması demektir. Nitelikli silah sayısı 10 adet veya daha az ise, bu durumda sadece 6136 sayılı Kanun m.12/4 gereği arttırım yapılacaktır. Yine Yargıtay niteliksiz silah sayısında vahamet sınırını da 20 olarak belirlemiştir.
Ruhsatsız bir silahı ticaret amacıyla satılmıyor ve suçun manevi unsuru yönünden sanığın ticaret kastı yok ise emsal birçok karar gereği suçun unsurları oluşmadığından bahisle bireysel silah ticaretinden cezalandırma yoluna gidilemeyeceği ayrıca netlik kazanmıştır.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2020/717 E.-2021/2470 K. sayılı kararında yarı otomatık ruhsatsız av tüfeğinin yasa gereği suç olduğunu; ancak vahim nitelikte olmadığı yönünde görüş bildirmiştir.
KÜLTÜR TARİHİ ESER KAÇAKÇILIĞI
Kültür ve tabiat varlıkları, 2863 sayılı Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 68. maddesi ile koruma altına alınmıştır.
Tarihi eser kaçakçılığı, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre işlem görmektedir. Tarihi eserlerin, kanuna aykırı şekilde yurt dışına çıkarılmasıyla gerçekleşen fiilde, 5 yıl ile 12 yıla kadar hapis cezası ve 5 bin güne kadar adli para cezası verilmektedir.
Kültür Bakanlığı’na bildirimi yapılmayan, kültür ve tabiat varlıklarının satılması, satın alınması, kabul edilmesi durumunda, suçu işleyen kişi ya da kişiler 2 yıl ile 5 yıl arasında hapis cezası ve 5bin güne kadar adli para cezası almaktadır.
Görüldüğü üzere bahsi geçen suçu oluşturan fiiller ve cezalar detaylı olarak gösterilmiştir. Öte yandan Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile Türk Ceza Kanunu, birbiriyle ilişkindir. Dolayısıyla gerçekleşen fiilin tanımlanması, çözüm yolunun belirlenmesi, hak kaybının önlenmesi için hayati önem taşımaktadır. Kaçakçılığı suçundan mahkum olunması halinde, kişi sabıkasız olması kaçak eşyanın pek hafif olarak nitelendirilebilecek durumda olması ve diğer sebeplerle uygulamada adli para cezaları da verilebilmektedir. Bu konuda birçok emsal davamız bulunmakla birlikte tahkikatın başından itibaren hukuki destek alınmasında yarar görülmektedir.
