Nafaka Ödememe Cezası

Nafaka, bir kişinin, giderlerine katılmakla yükümlü olduğu kişi ve/veya kişilerin ihtiyaçları için mahkeme kararı gereği yapması gereken ödemedir. Nafaka türleri: yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, tedbir nafakası ve yardım nafakası olarak sayılabilir. Bu nafaka türlerinin her biri hukuki mahiyeti itibariyle diğerlerinden farklılık göstermektedir.

Nafaka yükümlülüğünün ihlali halinde icra takibine konu edilmesinin yanında, makalemizin devamında detaylı bir şekilde açıklayacak olduğumuz üzere belirli şartların varlığı halinde nafaka yükümlüsünün 3 aya kadar ödenmemiş nafaka borcu nedeniyle tazyik hapsine tabii tutulması da söz konusu olabilmektedir.

Nafaka Türleri Nelerdir?

1.Yoksulluk nafakası

Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan tarafın, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimini sağlayabilmek için diğer taraftan, diğer tarafın mali gücü oranında süresiz olarak alabileceği nafaka türüdür. Yoksulluk nafakasının süresiz olması ile anlatılmak istenen: Nafaka yükümlüsünün yoksulluk nafakasını taraflardan herhangi biri vefat edene kadar, nafaka alacaklısının yoksulluk durumunun ortadan kalkacağı ana kadar veya nafaka alacaklısının evleneceği ana kadar ödemeye devam etmesi gerekliliğidir.

2.İştirak nafakası

Eşlerin her birinin müşterek çocukların eğitim, sağlık, bakım vb. giderlerine gelirleri oranında katılmaları yükümlülüğünden doğmaktadır ve boşanma davaları açısından kaynağını Türk Medeni Kanunu‘nun 182. maddesinde bulmaktadır. Boşanmada velayet hakkı kendisine bırakılmayan taraf, çocuğun velayetini alan tarafa maddi imkanları oranında iştirak nafakası ödemekle mükelleftir. Dolayısıyla iştirak nafakasında nafaka yükümlüsünün boşanmada herhangi bir kusurunun olup olmadığı hususu dikkate alınmamaktadır.

3.Tedbir nafakası

Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim tarafından, dava süresince eşlerin ekonomik durumuna göre gerekli görülecek olan önlemlerin alınmasına ilişkin Türk Medeni Kanunumuzun 169. maddesi hükmüne dayanan nafaka türüdür ve tedbir nafakasına hükmedilebilmesi için tarafların kusur durumuna bakılmaz. Bu anlamda Yargıtay tarafından verilen kararlarda görüldüğü üzere şartları oluşmuşsa, aldatan kadın dahi tedbir nafakasına hak kazanabilmektedir. Boşanma davasının sonuçlanması halinde yoksulluk ve/veya iştirak nafakasının şartları oluşmuşsa tedbir nafakasının iştirak ve/veya yoksulluk nafakası olarak devamına hükmedilir.

4.Yardım nafakası

Türk Medeni Kanunumuzun 364. maddesi ve devamı hükümlerinde düzenlenmiş olup, ilgili madde hükmüne göre: Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine yardım nafakası vermekle yükümlüdür.

Nafaka Ödememe Cezası

Nafaka borçlusunun, borcunu ödememesi İcra İflas Kanunu kapsamında suç olarak düzenlenmiştir. Buna göre nafaka borçlusu tazyik hapsi ile cezalandırılabilecektir. Tazyik hapsinin uygulanabilmesi için birtakım koşulların varlığı aranmıştır. Öncelikle nafaka alacaklısının, borçluya karşı bir icra takibi başlatmış olması ve bu icra takibinin kesinleşmiş olması gerekmektedir.

Kesinleşmiş icra takibine rağmen borçlu ödeme yapmamışsa alacaklının şikayet üzerine, borçlu aleyhine 3 aya kadar tazyik hapsine hükmedilebilecektir. Şikayet için kanunda açıkça süre belirlenmiş olup bu süre, ödenmemiş nafaka borcunun muacceliyetinden itibaren 3 aydır.

Alacaklının şikayette bulunabilmesi için, konunun aylık nafaka alacağı olması gerekmektedir. Birikmiş nafaka borcuna ilişkin tayzik hapsine hükmedilememektedir.

Tazyik hapsi tesis edilmeye başlandıktan sonra nafaka borçlusu şikayete konu nafaka borcunu ödeyecek olursa tahliye edilecektir. Eğer ki nafakanın artırılması, azaltılması ya da kaldırılmasına ilişkin bir dava mevcutsa ve borçlu bu davayı gerekçe göstererek nafaka borcunu ödemediğini ileri sürüyorsa bu takdirde hakim hapis cezasının uygulanmasını ertelemeye karar verebilir.

Birikmiş Nafaka Borcunu Talep Etme Hakkı

Nafaka alacaklısının birikmiş nafaka alacağını icra yoluyla talep etme hakkı bulunmaktadır. Nafaka alacaklısı ancak geçmiş son 10 yıla ilişkin birikmiş nafaka alacaklarını talep edebilmektedir. Yoksulluk nafakasını nafaka alacaklısı olan eski eş talep edebilir. İştirak nafakasını ise ergin çocuk, çocuğun ergin olmaması halinde velayet hakkı kendisinde bulunan ebeveyn tarafından talep edilebilmektedir.

Nafaka Alacağında Zamanaşımı

Nafaka alacaklarına ilişkin zamanaşımı süresi on yıldır. Üzerinden 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğramış olan nafaka borçlarına ilişkin icra takibi başlatılamaz.