Vergi Kaçakçılığı Suçu Nedir?

Vergi Kaçakçılığı Suçu Nedir?

Vergi mükelleflerinin beyan ettiği gelirin doğruluğunun tespiti bakımından incelenmesi gereken defter, belge ve kayıtların mükelleflerce ilgili yasalara uygun olarak tutulması, saklanması ve ibrazı Vergi kanunlarınca zorunlu tutulmuştur. Vergi kaçakçılığı suçu bu zorunluluğa aykırı davranılması halinde söz konusu olur. Vergi Kaçakçılığı suçu 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda özel olarak düzenlenmiş bir suç tipidir. Vergi kanunlarının saklanmasını ve ibrazını mecbur kıldığı defter, belge ve kayıtların haksız kazanç elde etmek, vergi miktarını düşürmek veya hiç vergi ödememek amacıyla hukuka aykırı olarak değiştirilmesi, gizlenmesi, ibraz edilmemesi veya gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi gibi fiiller vergi kaçakçılığı suçu teşkil eder. Vergi kaçakçılığı suçunu meydana getiren fiiller ve cezaları Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesinde sayma yoluyla belirtilmiştir.

VUK Md. 359 Uyarınca Vergi Kaçakçılığı Suçu Teşkil Eden Fiiller ve Ceza Miktarları

VUK 359/a-1 madde hükmü uyarınca vergi kaçakçılığı teşkil eden fiiller ve ceza miktarları:

1. Hesap ve muhasebe hilesi: Defter, kayıt ve belgelerde hesap ve muhasebe hileleri yapmak suretiyle vergi kaçakçılığı,
2. Sahte hesap açmak: Gerçekte var olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açmak suretiyle vergi kaçakçılığı,
3. Çift defter tutma: Tutulması zorunlu defterlere kaydedilmesi gereken hesap ve işlemlerin kaydını vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydetmek suretiyle vergi kaçakçılığı (Örneğin veresiye satış işlemini veresiye defterine kaydederek bedelini elden teslim almak) suçunu işleyenler hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.

VUK 359/a-2 madde hükmü uyarınca vergi kaçakçılığı teşkil eden fiiller ve cezası:

1. Tahrif etme: Defter, kayıt ve belgeleri tahrif etmek, sayfalarını koparmak, üzerini karalamak suretiyle vergi kaçakçılığı,
2. İbraz etmeme: İlgili vergi idaresince verilen süre zarfında kanunen tutulması zorunlu defter, belge ve kayıtların ibraz edilmemesi, gizlenmesi suretiyle vergi kaçakçılığı,
3. Yanıltıcı belge: Gerçekte var olan işlemin içeriği değiştirilerek belgeye muhteviyatı itibarıyla gerçeğe aykırı olarak yansıtılması, anılan türden belge düzenlenmesi ve kullanılması suretiyle vergi kaçakçılığı suçunu işleyenler hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.

VUK 359/b madde hükmü uyarınca vergi kaçakçılığı teşkil eden fiiller ve cezası:

• Defter ve belgeleri yok etme: Vergi Kanunları uyarınca tutulan ve saklama ve ibraz zorunluğu bulunan defterler, kayıt ve belgeleri yok etmek suretiyle vergi kaçakçılığı suçu,
• Defter sayfalarını değiştirme-yok etme: Tutulması zorunlu defter sayfalarının yok edilmesi, değiştirilerek başka sayfalar eklenmesi suretiyle vergi kaçakçılığı suçu,
• Sahte belge düzenleme ve kullanma: Gerçekte var olmayan iş ve işlem varmış gibi göstermek üzere belge düzenlemek ve kullanmak suretiyle vergi kaçakçılığı suçunu işleyenler hakkında üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.

VUK 359/c madde hükmü uyarınca vergi kaçakçılığı suçu teşkil eden fiiller ve cezası:

1. Münhasıran Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, böyle bir anlaşması olmadığı halde basmak suretiyle vergi kaçakçılığı suçunu işleyenler hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.

Vergi Kaçakçılığı Suçunda Uzlaştırma

Vergi kaçakçılığı suçu kamu menfaatini ihlal eden bir suç niteliğindedir. Bu nedenle vergi kaçakçılığı suçu şikâyete bağlı bir suç olmadığı gibi uzlaştırmaya tabi bir suç da değildir. Cumhuriyet savcısı vergi idarelerince tespit edilerek düzenlenen vergi suçu raporuyla makamına başvurulması üzerine soruşturma başlatır.

Vergi Kaçakçılığı Suçunda Seçenek Yaptırımlar Uygulanabilir mi?

Vergi kaçakçılığı suçlarında Cumhuriyet Savcısı CMK Md. 171/3’te öngörülen şartların varlığı halinde ceza davasının açılmasının ertelenmesine karar verebilir. Yine aynı şekilde kovuşturma aşamasında hâkim CMK Md. 231/6’da öngördüğü şartların varlığı halinde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilir. Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi seçenek yaptırımı ise bu suçlar bakımından uygulanmaz.

Vergi Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık

Vergi Usul Kanunu Md. 359/2’nin ikinci cümlesinde “371. maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.” denilerek vergi suçlarında etkin pişmanlık kurumunun uygulanabileceği belirtilmiştir. Söz konusu cümlenin atıf yaptığı Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesi, beyana dayanan vergilerde vergi zıyaı cezasını gerektiren fiillerin faillerinin etkin pişmanlıktan yararlanabilmesi için belirli şartların varlığını aramıştır. Bu şartları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Vergi ödememek veya daha az ödemek için kanuna aykırı hareket eden mükellef veya iştirak edenler kanuna aykırı hareketi ilgili makama kendiliğinden haber vermelidir.  
2. Söz konusu haber verme eylemi, yetkili makamların vergi kaçakçılığı suçunun tespit edilmesine yönelik girişimlerinden ve tespit edilmesinden önce gerçekleştirilmiş ve kayıtlara geçirilmiş olmalıdır.
3. Hiç verilmemiş, eksik veya yanlış yapılmış vergi beyanının mükellefin keyfiyeti haber vermesinden itibaren on beş gün içinde tevdi edilmiş, tamamlanmış veya düzeltilmiş olması gerekir.
4. Mükellefin haber verdiği gecikmiş vergi ödemelerini zamlarıyla birlikte haber verme tarihinden itibaren 15 gün içinde ödemiş olması gerekir.

Vergi Kaçakçılığı Nasıl Tespit Edilir?

Vergi incelemesi müfettişler tarafından yapılır. İncelemeler işyerinde de yapılabilir. Vergi müfettişleri mükelleften bordro, fatura, defter, belge ve kayıtların 15 gün içerisinde ibraz edilmesini talep eder. Mükellef talebe uygun hareket etmeli ve gerekli inceleme ve araştırmaların yapılması için uygun ortamı sağlamalıdır. Vergi memuru gerekli gördüğü gerçek veya tüzel kişilere başvurarak gerekli incelemeleri yapabilir. İncelemeler neticesinde bir usulsüzlük tespit ederse ilgili vergi idaresince vergi tekniği raporu ve vergi suçu raporu tanzim edilerek savcılığa suç duyurusunda bulunulur. Cumhuriyet Başsavcılığı vergi kaçakçılığı eylemini başka kanallar vasıtasıyla öğrendiği takdirde derhal ilgili vergi idaresine başvurarak inceleme yapmasını ve inceleme sonucunun bildirmesini talep eder ve kamu davası açmak için ilgili vergi idaresinden bu hususta mütalaa vermesini bekler. Mütalaa anılan suçta bir yargılama şartıdır.

Vergi Kaçakçılığı Suçunda Zamanaşımı

Dava zamanaşımı suç teşkil eden fiiller hakkında işlendiği tarihten itibaren belirli zaman dilimi içerisinde dava açılmamış veya açılmış olup kanunun öngördüğü süre zarfında sonuçlandırılmamış olması halinde cezalandırma hakkının düşmesi anlamına gelir. Vergi kaçakçılığı suçunda dava zamanaşımı TCK’da düzenlenmiş olan genel zamanaşımı hükümleri uygulanır. Bu bağlamda TCK’nın 66. maddesi gereği vergi kaçakçılığı suçları yönünden genel zamanaşımı süresi 8 yıldır. Söz konusu suçun işleniş yöntemi açısından 8 yıllık zamanaşımı süresinin başlangıç tarihi ilgili yöntemi gerçekleştirmeye yönelik fiilin icra edildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Şöyle ki;

1. Hesap ve muhasebe hilesi yapılmak suretiyle işlenen vergi suçlarında dava zamanaşımı hilenin yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Hile eylemi birden fazla kez gerçekleştirilmişse son hile eyleminin gerçekleştiği tarih dikkate alınır.
2. Muhteviyatı itibarıyla sahte belge düzenlemek suretiyle işlenen vergi suçlarında dava zamanaşımı belgenin düzenlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
3. Gerçek olmayan veya iş veya işlemle ilgisi bulunmayanlar adına sahte hesap açmak suretiyle işlenen vergi suçlarında dava zamanaşımı hesabın açıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
4. Yapılan iş ve işlemlerin yasal olarak tutulması zorunlu defterler dışında vergi bildirimine mâni olacak şekilde yasa dışı defter veya belgelere kaydedilmesi suretiyle işlenen vergi kaçakçılığı suçunda dava zamanaşımı yasa dışı kaydın yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
5. Defter, kayıt ve belgelerin tahrif edilmesi suretiyle işlenen vergi suçunda zamanaşımı tahrifatın yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
6. Vergi incelemesi esnasında ibraz edilmesi gereken defter, belge ve kayıtların ibraz edilmemesi suretiyle işlenen vergi suçlarında dava zamanaşımı ibraz süresinin sona ermesinden itibaren işlemeye başlar.
7. Saklama ve ibraz etme zorunluluğu bulunan defter, belge ve kayıtların yok edilmesi suretiyle işlenen vergi suçunda dava zamanaşımı yok etme eyleminin gerçekleştirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.