Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu, alkollü araç kullanma veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullananlar ile başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olacak şekilde trafikte araç sürülmesi veya trafik kazasına neden olunmasıyla meydana gelir (TCK md.179/2-3).
Ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişi de trafik güvenliğini tehlikeye düşürme suçu işlemiş olur (TCK m.179/1).
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Düşürme Suçunun Unsurları
TCK md. 179’da düzenlenen trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma suçu kasten işlenen suçlardandır. Suçun en çok işlenen tipik şekli, 1 promil üzerinde alkollü araç kullanmak suretiyle işlenmektedir. Alkollü araç kullanma, güvenli sürüş imkanını azaltması veya ortadan kaldırması nedeniyle belli oranlarla kullanılması kademeli bir şekilde suçun unsuru haline getirilmiştir.
TCK md.180’de suçun taksirli hali düzenlenmiştir. Taksirle trafik güvenliğini tehlikeye düşürme suçu, taksirli hareket sonucu kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olunmasıdır.
Failin trafik güvenliğini kasten veya taksirle tehlikeye düşürme suçu işlemesi nedeniyle bir zarar meydana gelmesi şart değildir. Önemli olan kusurlu hareket neticesinde, trafik güvenliğinin kasten veya taksirle tehlikeye düşürülmesidir. Zarar meydana geldiğinde fail oluşan zararlı sonuçtan sorumlu tutulur. Örneğin, 1 promilin üzerinde alkollü araç kullanan kişi trafik kazasına neden olarak bir kimsenin yaralanmasına neden olmuşsa fail, taksirle yaralama suçu kapsamında cezalandırılacaktır.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun kanunda kasıtlı bir suç olarak düzenlenmesi ve ancak kasten işlenebilmesi karşısında, söz konusu suçun oluşabilmesi için, failin tehlikeli sevk ve idaresinin iradi davranıştan ileri gelmesi gerekmektedir. Failin kasıtla hareket etmesi yeterli olup saik (özel kast) aranmamıştır. Ancak sanığın kastının, fiilinin başkalarının hayat, sağlık ya da mal varlığı bakımından tehlikeye neden olabileceğini kapsaması gerekir.
TCK md. 179’da düzenlenen trafik güvenliğini kasten tehlikeye atma suçunun maddi unsurları şu şekildedir:
Ulaşımın güvenliğini sağlayan işaretlerin değiştirilmesi, kaldırılması, kullanılmaz hale getirilmesi suretiyle başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olunması,
Kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde araç sevk ve idare edilmesi,
Alkolün etkisiyle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edememek,
Uyuşturucu madde etkisiyle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edememek,
Başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek.
Alkollü Araç Kullanma Suçunun Cezası
Alkollü araç kullanma suçu (trafik güvenliğini tehlikeye sokma- TCK 179/3) üç farklı şekilde vücut bulabilir:
1.00 (bir) promilin üzerinde alkollü bir şekilde araç süren sürücü, TCK m.179/3 atfıyla TCK m.179/2 gereği cezalandırılacaktır (KTK m.48/6).
Hususi otomobil sürücüleri 0.50 promil üzerinde alkollü araç sürmeleri ve trafik kazasına sebebiyet vermeleri halinde TCK m.179/3 atfıyla TCK m.179/2 gereği cezalandırılacaktırlar (KTK m.48/6).
Ticari ve diğer araç sürücülerinin 0.20 promil üzerinde alkollü araç sürmeleri ve trafik kazasına sebebiyet vermeleri halinde TCK m.179/3 atfıyla TCK m.179/2 gereği cezalandırılacaktırlar (KTK m.48/7).
TCK’nın 179. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen suçun faili, alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek hâlde olmasına rağmen araç kullanan kişidir. Suçun oluşması için tek başına alkol veya uyuşturucu madde etkisinde araç kullanmak yeterli olmayıp ayrıca kişinin alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edip edemeyeceğinin, diğer bir deyişle güvenli araç kullanıp kullanamayacağının tespit edilmesi gerekmektedir.
TCK’nın 179/3. maddesinde sözü edilen alkol, alkollü içki yapımında kullanılan alkol türü olan etanoldür (etil alkol). Promil ise, alınan alkolün 100 mililitre kandaki oranını miligram cinsinden gösteren ölçü birimidir. Alkolün ağırlığı, kanın ise hacmi dikkate alınarak kurulan orantı üzerinden kandaki alkolün promil cinsinden seviyesi belirlenir. Örneğin 0,40 promil, 100 mililitre kanda 40 miligram alkol bulunduğunu gösterir. Adli Tıp Kurumu 5. İhtisas Kurulunca vücuda alınan etil alkolün kandaki seviyesinin ortalama olarak saatte 0,15 promil azaldığının tıbben bilindiği belirtilmektedir.
Maddede hangi orandaki alkolün güvenli araç kullanma yeteneğini ortadan kaldıracağına ilişkin bir ölçüt belirlenmemiştir. Bu nedenle somut olaydaki durumun araştırılması gerekmektedir.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Cezası
TCK md.179’da yer alan her iki fıkra da kasten işlenen trafik güvenliğini tehlikeye düşürme suçunun cezasını düzenlemektedir:
Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK md.179/2-3). Alkollü araç kullanmanın cezası, bu maddeye göre belirlenmektedir. Uyuşturucu madde etkisi altında araç kullanan kişiler de bu madde hükümleri gereği cezalandırılacaktır.
Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişiye 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilir (TCK md.179/1)
Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma suçunun cezası da TCK md.180’de düzenlenmiştir:
Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye 3 aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma ve Taksirle Yaralama veya Öldürme Suçunun Birlikte İşlenmesi
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma, somut tehlike suçudur. Bu suçun oluşabilmesi için yapılan eylem ile tehlikelilik hâlinin gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin mümkün olması gerekir. Somut tehlike gerçekleştirmeye elverişli olmayan eylemler trafik güvenliğini tehlikeye atma suçuna vücut vermez. Trafik güvenliğini tehlikeye atan fail somut bir zarara sebebiyet vermese dahi, yarattığı tehlike nedeniyle cezalandırılacaktır.
Trafik güvenliğini tehlikeye düşüren failin bir zarara sebebiyet vermesi halinde, sebep olduğu zarar nedeniyle de sorumlu tutulması gerekir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokan kişi, eylemi ile bir kimsenin yaralanmasına veya ölmesine neden olmuşsa, taksirle yaralama veya taksirle öldürme suçunun cezası ile cezalandırılacaktır.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Trafik güvenliğini kasten veya taksirle tehlikeye sokma suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası, belli koşullarda adli para cezasına çevrilebilir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Trafik güvenliğini kasten veya taksirle tehlikeye sokma suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür. Alkollü araç kullanmanın cezası TCK m.179’da kasıtlı bir suç olan trafik güvenliğini tehlikeye atma suçu çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu nedenle, daha önce HAGB’si bulunan bir kişi, alkol kullanmak veya başka surette trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu işlerse, önceden herhangi bir suç nedeniyle verilen HAGB’si bozulur. Ayrıca, hakkında ikinci suçu nedeniyle de HAGB kararı verilemez.
Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Trafik güvenliğini kasten veya taksirle tehlikeye sokma suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.
- Trafik Güvenliği
