Çek ibraz süresi, günümüzde ticari hayatın vazgeçilmez ve önemli bir ödeme aracı olan çekle ilgili en önemli meseleler arasında yer alır. Bir çek oluşturulduğunda alacaklının haklarının korunması için kanunda belirlenen süreler içerisinde ibraz edilmesi büyük önem taşımaktadır.
Çeki elinde bulunduran alacaklının çekin üzerinde yazan meblağı temin etmek amacıyla borcun devredildiği bankaya müracaat etmesi gereken zaman aralığına çek ibraz süresi denir. Kanunda belirlenmiş olan süreler çeşitli durumlara göre farklılıklar gösterir.
Çekte İbraz Süreleri
Bir çek, düzenlendiği yerde ödenecekse 10 günde muhatap bankaya ibraz edilmelidir.
Çekin keşide yeri ile ödeme yeri farklı yerlerde ise, ibraz süresi bir aydır.
Çekin keşide yeri ile ödeme yeri farklı kıtalardaki ülkelerde olması halinde, ibraz süresi, üç ay olarak öngörülmüştür.
Aynı yada farklı yer sayılma olgusu, çekin fiilen ibraz edildiği yere göre değil, çekin üzerinde yazılı ödeme ve keşide yerine göre belirlenir.
Çekte İbraz Sürelerinin Kaçırılmasının Sonuçları
İbraz süreleri içinde çek ibraz edilmezse; çek kambiyo senedi özelliği olma vasfını yitirir. Buna ilişkin olarak da senet kambiyo senetleri devir usulü olan ciro ve teslimle devredilemez ve kambiyo senetlerine özgü icra yoluyla takip edilemez. İbraz süreleri hak düşürücü sürelerdir. Bu durumda çek hamili ibraz sürelerine itibar etmezse alacağını asıl borç ilişkisine dayanarak talep edebilecektir. Süresi içinde ibraz edilmeyen çek yazılı delil başlangıcı olur ve konu hakkında tanık dinletilebilir.İbraz süresinde çek ibraz edilmezse veya ibraz edilse de muhatap banka ödemezse ve bunun üzerine ibraz süresinde prostesto çekilmezse müracaat hakkı kaybedilir.
İleri Düzenleme Tarihli Çekin İbrazı
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamında “çekin görüldüğünde ödeneceği, buna aykırı herhangi bir kaydın yazılmamış hükmünde olacağı” düzenlenmiştir. Bununla birlikte, 5941 sayılı Çek Kanunu’nun geçici 3. maddesi ile belirli bir tarihe kadar üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazının geçersiz sayılacağı belirtilmiş, bir diğer ifadeyle çekin görüldüğünde ödeneceği düzenlemesine istisna getirilmiştir.
Söz konusu istisna kapsamında çekin keşide tarihinden önce ödenmek üzere muhatap bankaya ibrazı geçersiz kabul edileceği uygulamasının 31 Aralık 2023 tarihine kadar süreceği düzenlenmiştir.
Çekte Zamanaşımı
TTK md. 814/1-“Hamilin , cirantalarla, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
2- Çek borçlularından birinin diğerine karşı sahip olduğu başvurma hakları, bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
