Özel Belgede Sahtecilik Suçu
Özel evrakta (belgede) sahtecilik, yazılı, okunabilir ve hukuki bir değere sahip özel bir belgenin sahte olarak düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kullanılması fiilleridir. Özel evrakta sahtecilik suçu ile Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu arasındaki en önemli fark suçun konusu olan belgenin birisinde resmi belge, diğerinde özel belge olmasıdır. Resmi belgeyi düzenleme yetkisi, kendisine görevi çerçevesinde yetki verilen kamu görevlisine aittir. Özel belge ise herkes tarafından düzenlenebilen daha çok kişiler arasındaki ilişkilerde kullanılan belgelerdir.
Özel Belgede Sahtecilik Suçunun Meydana Gelebilmesi İçin Şartlar Nelerdir?
Özel belgede sahtecilik suçu TCK m. 207 uyarınca üç farklı seçimlik hareketle ve kasten işlenebilmektedir. Bu anlamda;
- Özel bir belgenin sahte olarak düzenlenip kullanılması,
- Gerçek bir özel belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilerek kullanılması ve
- Sahte olduğunu bilerek özel belge kullanma
fiilleri suçun meydana gelebilmesi için aranan şartlardır. Özel belgede sahtecilik suçu meydana gelebilmesi için bu eylemlerden birinin gerçekleştirilmesi yeterli olmaktadır. Yani bu eylemlerden herhangi birinin işlenmesiyle suç meydana gelmektedir. Bunların yanı sıra suçun meydana gelebilmesi için bu eylemlerin kasten yapılıyor olması da gerekmektedir. Ayrıca bu üç eylemin, aynı fail tarafından ayrı ayrı zamanlarda, fakat aynı özel belgeyle işlenmesi halinde de faile tek bir ceza verilmektedir.
Özel Belgede Sahtecilik Suçunun Cezası
Özel belgede sahtecilik suçu cezası nedir dediğimizde; bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bir sahte özel belgeyi bu özelliğini yani belgenin sahte özel belge olduğunu bilerek kullanan kişi de aynı şekilde yani 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.
Hangi Belgeler Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Konusu Olabilir?
Özel belgede sahtecilik suçu, konusu olabilecek belgelerden bazıları şunlardır: Dilekçeler, faturalar, işe giriş bildirgesi, banka teminat mektubu, vergi beyannameleri, kira sözleşmeleri, mal teslim-tesellüm fişleri, alım-satım sözleşmeleri, adi apartman makbuzları, özel doktor raporu ve reçeteleri vs. gibi her türlü özel evrak.
Bono, çek, poliçe gibi kambiyo senetleri, vasiyetname, tahvil vs. gibi belgeler özel belge niteliğinde olmasına rağmen kanunun özel hükmü gereği (TCK md. 210) resmi belge olarak kabul edilmektedir. Ancak unsurları eksik olduğu için kambiyo senedi vasfını yitiren çek, poliçe veya bonolar, resmi evrakta sahtecilik suçunun değil, özel evrakta sahtecilik suçunun konusu olabilir.
Bir avukat tarafından düzenlenerek müvekkiline verilen evrakların, avukatın onayı olmadan müvekkili tarafından değiştirilmesi de özel belgede sahtecilik suçunu oluşturur.
Açığa atılan imza, yani boş kağıda atılan imza tek başına belgeyi “özel belge” yapmaz. Çünkü, henüz içeriği olmayan bir evrak “özel belge” niteliği kazanmaz. Kanun koyucu boş kağıda atılan imzanın kötüye kullanılması halinde “açığa imzanın kötüye kullanılması suçu” (TCK md. 209) ile cezalandırılmasını öngörmüştür.
Özel Evrakta (Belgede) Sahtecilik ve Şikayet Süresi
Özel belgede sahtecilik suçu şikayete bağlı suçlardan değildir, bu nedenle herhangi bir şikayet süresi yoktur.
Ancak, özel evrakta sahtecilik suçunun dava zamanaşımı süresi 8 yıl olduğundan, suçun 8 yıl içinde savcılığa bildirilmesi halinde savcılık soruşturma başlatır. Şikayet hangi aşamada yapılırsa yapılsın, müşteki ceza davasına müdahil sıfatıyla katılma hakkı kazanır.
