Davanın davalı tarafa tebliği, zorunlu bir usuli işlemdir. Davanın muhataplarına tebligat işlemleri tamamlanmadan mahkemece davanın esasına girilemez ve tahkikat aşamasında geçilemez. Kanunda belirtilen usule uygun şekilde, davalı tarafa tebliğ yapılamaması durumunda, taraf teşkilinin sağlanamaması nedeni ile dava usulden reddedilir. (Alpser Hukuk Bürosu)
Tebligat Usulü
Türk Hukukunda tebligat hükümleri 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nda düzenlenir. Anılan kanunun 10. maddesine göre tebligat, tebliğ yapılacak kişinin bilinen en son adresine yapılır. Bilinen en son adres yurt dışı ise tebligatın milletlerarası tebligat usullerine göre yapılması gerekir.
Türkiye ve tebligatın yapılacağı ülke arasında herhangi bir anlaşma bulunmuyorsa klasik usule göre tebligat yapılacaktır. Yurtdışında ikamet eden muhataba tebligat gönderim usulü, Tebligat Kanunu 25. Maddede, kişinin yabancı uyruklu veya Türk vatandaşı olmasına göre farklı biçimlerde düzenlenmiştir.
Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşına Doğrudan Tebligat
Tebligat Kanunu 25/a maddesi ile yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarına tebliğ, daha hızlı ve ekonomik olacak şekilde ayrıca düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, tebliğ evrakı ve mazbatasının tercümesi gerekmez.
Mahkemece Türkçe evrak doğrudan muhatabın bulunduğu ülkedeki konsolosluk veya büyükelçiliğe gönderilir. Adalet ve Dışişleri Bakanlıkları aracılığına gerek bulunmaz. Muhataba bildirimi de, temsilcilik veya bunların görevlendireceği bir memur yapar.
Tebligat Kanunu 25/a-4. Maddesine göre;
“Tebliğin konusu ile hangi merci tarafından çıkarıldığı bilgilerinin yer aldığı ve otuz gün içinde başvurulmadığı takdirde tebliğin yapılmış sayılacağı ihtarını içeren bildirim, muhataba o ülkenin mevzuatının izin verdiği yöntemle gönderilir.
Bildirimin o ülkenin mevzuatına göre muhataba tebliğ edildiği belgelendirildiğinde, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna başvurulmadığı takdirde tebligat otuzuncu günün bitiminde yapılmış sayılır. Muhatap Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna başvurduğu takdirde tebliğ evrakını almaktan kaçınırsa bu hususta düzenlenecek tutanak tarihinde tebliğ yapılmış sayılır.“
Tebligatın gönderildiği ülke ile Türkiye arasında adli yardımlaşma konulu ikili bir sözleşmenin bulunması halinde, bu sözleşme hükümleri de önem taşır. Sözleşme ile taraf devletler, karşılıklı olarak kendi vatandaşlarına, kendi tebligat usullerini uygulama konusunda anlaşmış olabilirler.
Yurtdışında Yaşayan Yabancı Uyruklu Muhataba Tebligat Nasıl Yapılır?
Tebligat Kanunu m.25’e göre, yabancı ülkeye tebligat işlemi, diplomatik yollarla yapılır. Bu durumda Yönetmelik 39, 40, 41, 43 ve 47. Maddede belirlenen usullere uyulması gerekir.
Tebliğ evrakı ve tebliğ mazbatalı kapalı zarfın öncelikle muhatabın bulunduğu ülke diline çevrilmesi gerekir.
Tebligatın gönderileceği ülke ile Türkiye arasındaki çok taraflı veya ikili bir sözleşme olabilir. Bu sözleşmeler veya o ülke kanunlarında bir farklı bir usul belirlenmemişse; tercüme edilen evrak, Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile o ülkedeki Türkiye temsilciliğine gönderilir. Temsilcilik, o ülkenin yetkili makamından kendi kanunları veya sözleşmeler uyarınca muhataba tebliğin yapılmasını talep eder. Evrakın tebliğ edilip edilemediğine dair yazılı bilgi de yine aynı yoldan tebliğ isteyen mahkemeye bildirilir.
Yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarına da bu maddede öngörülen usule göre tebliğ işleminin yapılması istenebilir. Ancak Türk vatandaşları için aynı kanunda özel bir düzenleme de yapılmıştır.
