LİMİTED ŞİRKETTE ORTAKLIKTAN ÇIKMA VE ÇIKARILMA

LİMİTED ŞİRKETTE ORTAKLIKTAN ÇIKMA
Çıkma, ortağın iradi olarak ortaklıkla arasındaki hukuki ilişkiyi sona erdirmesidir.
TTK’da 3 tür çıkma hali düzenlenmiştir. Bunlar; esas sözleşmede öngörülen sebebe
dayanarak çıkma, haklı sebebe dayanarak çıkma ve çıkmaya katılmadır.
1-Esas Sözleşmede Öngörülen Sebebe Dayanarak Çıkma
TTK m.638/1’e göre şirket sözleşmelerinde ortaklara ortaklıktan çıkma hakkı tanınabilir
ve bu hakkın kullanılması belirli şartlara bağlanabilir. Bu halde ortak, şirkete çıkma
beyanında bulunur. Bu irade yenilik doğurucu nitelikte olup kural olarak şekle tabi
değildir.
2-Haklı Sebebe Dayanarak Çıkma
TTK m.638/2’ye göre her ortak, haklı sebeplerin varlığında şirketten çıkmasına karar
verilmesi için dava açabilecektir. Mahkeme istem üzerine dava süresince davacının
ortaklıktan doğan hak ve borçlarından bir kısmının veya tamamının doldurulmasına ya
da davacı ortağın durumunun teminat altına alınması amacıyla diğer önlemlere karar
verebilecektir. Ortaklık ilişkisini çekilmez hale getiren ve dürüstlük kurallarına göre
ortak açısından bu ilişkinin sürdürülmesinin kendisinden istenemeyeceği nedenler
haklı neden olarak sayılabilir. Haklı sebebin varlığına hakim somut olayı
değerlendirerek karar vermektedir.
3-Çıkmaya Katılma
Çıkmaya katılma TTK m.639’da düzenlenmiştir. Buna göre bir ortağın çıkma iradesini
ortaklığa yöneltmesi veya haklı sebeple çıkma davası açması halinde bu durum
ortaklık müdürlerince diğer ortaklara bildirilir. Bu bildirimi alan ortak 1 ay içerisinde
şirket sözleşmesinde yer alan sebebin kendisi açısından da düşünüyor ve çıkmak
istiyorsa bu hususu aynı şekilde müdürlere bildirerek veya haklı sebeple çıkma davası
yoluyla çıkma talep edilmişse bu davaya katılarak şirketten ayrılabilecektir.
LİMİTED ŞİRKETTE ORTAKLIKTAN ÇIKARILMA
Ortaklıktan çıkarılma, bir ortağın kendi isteği dışında ortaklıktan ayrılmasının
sağlanmasıdır. Limited şirket ortaklıktan çıkarılma iki halde mümkündür. Bunlar;
sözleşmede öngörülen sebeplerden birinin varlığı halinde ortaklık kararıyla çıkarılma
ve haklı sebebin varlığı halinde mahkeme kararı ile çıkarılmadır.

1. Esas Sözleşmede Öngörülen Nedenlere Dayanarak Ortaklıktan Çıkarılma
   Bir ortağın limited şirket esas sözleşmesinde öngörülen nedenlere dayanarak
   ortaklıktan çıkarılması için şirketin öncelikle bir genel kurul kararı alması
   gerekmektedir. Şirket, temsil edilen oyların en az üçte ikisinin bu yöndeki oyu
   ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada
   bulunmasıyla alacağı genel kurul kararı doğrultusunda, ortağın şirketten
   çıkarılmasını sağlayabilecektir. Genel kurul kararının alınmasını takiben limited
   şirket, ilgili ortağın ortaklıktan çıkarılması için şirket merkezinin bulunduğu
   yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurulmalıdır. Limited şirket esas
   sözleşmesinde belirtilen bir hükme dayanarak ortaklıktan çıkartılan ortağın
   aleyhine alınan genel kurul kararına ilişkin başvuracağı hukuki yol, söz edilen
   ortağın, ilgili genel kurul kararının noter aracılığıyla kendisine bildirilmesinden
   itibaren üç ay içinde, şirketin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinde genel
   kurul kararının iptalini talep etmesidir.
2. Haklı Nedene Dayanılarak Ortaklıktan Çıkarılma
   Haklı nedenle ortaklıktan çıkartma için limited şirket tarafından mahkemeye
   başvurulmasından önce, limited şirket genel kurulunun bu kapsamında bir genel
   kurul kararı alması gerekmektedir. . Şirket genel kurulu kararı, ortaklıktan
   çıkarma davasının ön şartıdır. Genel kurul kararı olmadan açılan şirketten
   çıkarma davası, usulden reddedilir. İlgili genel kurul kararının alınması için
   gerekli nisap, genel kurulda temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı
   bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunmasıdır.
   TTK m.245’e göre, bir ortağın, ortaklık yönetim işlerinde veya hesaplarının
   çıkarılmasında ortaklığa ihanet etmiş olması, kendisine düşen asli görev ve
   borçları yerine getirmemiş olması bir ortağın kişisel menfaatleri uğruna şirketin
   ticaret unvanını veya mallarını kötüye kullanması, uğradığı sürekli bir hastalık
   veya diğer bir sebepten dolayı üstüne aldığı ortağın işlerini yapmak için gerekli
   olan yeteneği ve ehliyetini kaybetmesi durumu, sınırlı olarak sayılmayan,
   başlıca haklı neden halleridir.
   Şirketten Çıkma Hakkında Yargıtay Kararları
   Dava, davalı şirket ortaklığından haklı sebeple çıkmaya dair olup, mahkemece,
   28/01/2010 tarihli adi yazılı şekilde yapılmış devir sözleşmesi geçersiz olduğundan
   geçerli bir pay devrinden söz etmek mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın reddine
   karar verilmişse de; davacı, 28.01.2010 tarihli adi yazılı hisse devir sözleşmesi
   uyarınca hisselerinin dava dışı … tarafından 29.11.2010 tarihinde devralınması
   gerekirken devralınmadığını, anılan sözleşme uyarınca davalı şirkete karşı borç ve
   yükümlülüğü kalmamasına rağmen vergi ziyaı cezası ve vergi borcu tehdidi altında
   kaldığını ileri sürerek, bu sebeplerle haklı sebeple şirket ortaklığından çıkma talep
   etmiş olup, mahkemece, 6102 Sayılı TTK m. 638/2 uyarınca haklı sebep ve
   koşullarının oluşup oluşmadığı tartışılıp değerlendirilmeksizin yazılı şekilde karar
   verilmesi doğru görülmeyip bozmayı gerektirmiştir.
   (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2016/13522 E, 2018/4501 K, 18.6.2018 T)
   Davacının davalı şirketin kuruluşundan itibaren diğer ortakla birlikte müdür olacağı
   inancıyla davalının kurucu ortağı olduğu, buna karşın davacının rızası dışında,
   müdürlüğüne dayanak ana sözleşme düzenlemesinin değiştirilmesi ile davacının
   kurucu ortak olma yönündeki iradesinin temel gerekçesinin ortadan kalktığı, şirketin
   kuruluşundan itibaren ortaklar arasında çekişme olduğu, tanık beyanlarından bu
   çekişmenin dava dışı ortağın hakaretlerine dek vardığının anlaşılması karşısında asıl
   davada davacının çıkma talebinin haklı nedenlere dayandığı anlaşılmaktadır. Bu
   durum karşısında asıl davada çıkma talebinin kabulüyle çıkma payı bakımından bir
   karar verilmesi gerekmekte iken asıl davanın reddine karar verilmesi doğru değildir.
   (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2019/3224 E, 2020/2963 K, 17.06.2020 T)
   Davacı, haklı sebep olarak kendisine bilgi verilmediği, şirket kayıt ve defterlerini
   inceleyemediği ve kar payı verilmediğine dayanmışsa da, işbu davadan evvel davalıya
   herhangi bir şekilde bu yönde bir talep yönelttiğine ilişkin bir delil ibraz etmemiş ve
   bu nedenle iddiasını ispatlayamamıştır. Ayrıca, mahkemece, davalı şirketin ticari
   defterlerini ibraz etmemesi sebebiyle davacı iddialarının sabit olduğu kabul edilmiş
   ise de, davacı tarafından haklı sebep olarak ileri sürülen kendisine bilgi verilmemesi,
   kayıt ve defterlerin incelenemediği iddiaları defter incelemesi ile
   değerlendirilebilecek hususlar değildir. 6102 Sayılı TTK’nın 616. madde (6762
   Sayılı TTK’nin 539/4.) hükmüne göre de, genel kurulca kar payının dağılması
   yönünde karar verilmedikçe, kar payının dağıtılması da mümkün bulunmamaktadır.
   Karın dağıtılmasında ana sözleşmedeki hükümlerin de ayrıca dikkate alınması
   gerekmektedir. Bu durumda, davacının haklı sebep olarak ileri sürdüğü iddiaları
   ispatlayamadığı dikkate alınarak davanın reddine karar vermek gerekirken, yazılı
   şekilde kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, yerel mahkeme kararının
   bozulması gerekmiştir.
   (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2018/2348 E, 2019/4042 K, 22.05.2019 T)
   Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacının
   davalı şirkette 03/06/2004-03/06/2014 tarihleri arasında şirket müdürü olarak
   görev yaptığı, davacının müdür sıfatının sona erdiği 04/06/2014 tarihinden davanın
   açıldığı tarihe kadar gerçekleşen yönetim ve işleyişin davacının müdür sıfatının
   bulunduğu dönemdeki davranışların devamı niteliğinde olduğu, davacının müdür
   sıfatının bulunduğu dönemde başlayıp devam eden davranışların objektif bakımdan
   haklı neden olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar
   verilmiştir…
   Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken
   hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir
   isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun
   HMK’nın353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine
   ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye
   Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
   (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2018/3970 E, 2019/5566K, 18.09.2019 T)
   Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davacının
   sermaye taahhüdünün yerine getirildiğine dair faturalar ve belgeler sunduğu
   davacının 2008 yılında toplam sermaye borcuna istinaden şirkette almış olduğu bir
   takım emtialar karşılığında 37.688,82 TL’lik ödeme yaptığı, davacı ortağın şirketin
   işleyişi hakkında, alınan kararlar ve diğer konularda hiçbir şekilde
   bilgilendirilmediği, ortaklık haklarından haberdar edilmediği, genel kurul
   toplantılarına çağrılmadığı için ortaksal yetkilerinin kullandırılmadığı, mali haklara
   dair olarak bilgilendirilmediği, davacının şirketle mutabakatla bir takım emtianın
   yurt dışından alınması ve bunların ödemelerinin ortak tarafından yapılmış olmasına
   rağmen bu ödemelerin sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi olarak kabul edilip
   muhasebe kayıtlarına geçirilmesi gerekirken farklı hesaplarda gösterilmesinin
   MK’nin 2. maddesi kapsamında dürüstlük kuralına aykırı olduğu,
   davacının TTK m. 638/2 kapsamında haklı sebeplerle şirketten çıkma şartlarının
   oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüyle davacının davalı şirket ortaklığından haklı
   sebeple çıkmasına, çıkma payı talep edilmediğinden bu yönde hüküm kurulmasına
   yer olmadığına karar verilmiştir.
   (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2016/8050 E, 2018/1208 K, 19.2.2018 T)