İLGİLİNİN (MAĞDURUN) RIZASI NEDİR?
İlgilinin veya mağdurun rızası TCK m.26/2’de, “Kişinin üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği bir hakkına ilişkin olmak üzere, açıkladığı rızası çerçevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmez.” şeklinde ifade edilmiştir.
İlgilinin (Mağdurun) Rızasının Geçerlilik Şartları
İlgilinin (Mağdurun) Rızası, en kısa tabiriyle bir hukuka uygunluk halidir. Bahsedilen bu hukuka uygunluk halinin uygulanabilmesi, ilgilinin yani mağdurun mutlak surette tasarruf edebileceği bir hakka ilişkin olmak zorundadır.
Yine ilgilinin yani mağdurun bu hak üzerinde rızasını açıklama ehliyetinin bulunması gerekmektedir.
Verilecek rıza; açık veya örtülü, zımnen verilebilir. Yine yazılı olabileceği gibi sözlü olarak da rıza gösterilmesi söz konusu olabilecektir.
İlgilinin (Mağdurun) Rızasını fiilin işlendiği anda geri alabilmesi de söz konusu olabilecektir. Bu durumda rızanın geri alınmasından itibaren hukuka uygunluk hali ortadan kalkacaktır. Yani rızanın; fiilin işlenmesinden önce ve en geç fiilin işlendiği sırada verilmesi gerekmektedir.
Fiilin işlendiği sırada rıza bulunmamasına rağmen fiilin işlenmesinden sonra rızanın ortaya çıkması, hukuka uygunluk nedeni sayılamayacaktır.
Kısaca belirtmek gerekirse İlgilinin (Mağdurun) Rızasının geçerlilik şartları şunlardır:
- Rıza, ilgilinin üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabileceği bir hak olmalıdır,
- İlgilinin, rızasını açıklama konusunda ehliyeti bulunması gerekecektir,
- İlgili tarafından rızası en geç fiilin gerçekleştirildiği anda verilmelidir.
İlgilinin Rızası Hangi Suçlarda Uygulanabilir?
İlgilinin rızası hukuka uygunluk nedeni, her suç tipi için geçerli değildir. Çünkü hukuk düzeni, kişiyi bazı durumlarda kendisine karşı dahi korumaktadır. Dolayısıyla, ilgilinin rızasının söz konusu olabileceği ve olamayacağı haller mevcuttur denebilir.
Burada ilgilinin rızasının uygulanabilmesi için aranan diğer şartların varlığı halinde, somut durum değerlendirilecektir. Buna temel bir örnek olarak, kişinin rızası dahilinde ameliyat olması örnek gösterilebilir. Normalde kasten yaralama suçunun unsurlarının gerçekleştiği bu durum, ilgili kişinin rızasıyla gerçekleştirilmektedir. Yahut yine kişinin rızasıyla cebinden veya çantasından eşyalarının alınması da bu kapsamda değerlendirilir. Normal şartlarda duruma göre hırsızlık veya yağma suçu gündeme gelecekken böyle bir durumda rıza söz konusu olduğu için suç oluşmaz.
