ZİMMET SUÇU VE CEZASI
Zimmet suçu, kamu görevlisi olan şahsın görevi nedeniyle zilyetliği kendisine verilmiş olan veya gözetimiyle sorumlu olduğu mallar üzerinde görev çerçevesine aykırı bir şekilde tasarrufta bulunması, bu malları kendisinin veya irtibatlı bulunduğu bir başkasının zimmetine geçirmesi olarak tanımlanabilir.
Zimmet suçu, ancak kamu görevlisi (devlet memuru, avukat, bilirkişi vs.) tarafından işlenebilir. Kamu görevlisi olmayan kişiler zimmet suçu sebebiyle değil, koşulları varsa hırsızlık suçu veya güveni kötüye kullanma suçu nedeniyle yargılanabilirler.
Zimmet Suçunun Şartları
1.Suçun Faili Kamu Görevlisi Olmalıdır
Zimmet suçu, özgü suçtur. Özgü suç; belirli kişiler tarafından işlenebilen suçlar anlamına gelmektedir. Bu sebeple ancak kamu görevlileri tarafından işlenebilir. Kamu görevlisi ise, TCK m.6/c’de “Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi,” olarak tanımlanmıştır. Devlet memurları, cumhurbaşkanı, bilirkişiler, noterler, avukatlar, kamu işçileri, kadrolu veya kadrosuz çalışanlar, üniversite öğretim üyeleri, silahlı kuvvetler mensupları vs. kamu görevlilerine örnek olarak verilebilir.
2.Görevi Nedeniyle Zilyetliği Kendisine Devredilen Mal Üzerinden İşlenebilir
Zimmet suçu, kamu görevlisinin görevi dolayısıyla kendisine koruma ve gözetim yükümlülüğü yüklenmiş taşınır veya taşınmaz mal üzerinden işlenebilir. Kamu görevlisine teslim edilen mal, kendisine görevi dolayısıyla teslim edilmiş olmalıdır. Aksi takdirde suç oluşmaz.
3.Kamu Görevlisi Malı Kendisinin veya Başkasının Zimmetine Geçirmiş Olmalıdır
Kamu görevlisinin mallar üzerinde görevinin gerekleriyle bağdaşmayan bir surette tasarrufta bulunmuş olması, bu malların mülkiyetini başkasının zimmetine geçirmiş olması şartı aranmaktadır. Suçun oluşabilmesi için, suç konusu malın mutlaka zimmete geçirilmesi gerekir. Zimmete geçirme derken ifade edilmek istenen, suç konusu mal üzerinde malikmiş gibi tasarrufta bulunmaktır.
Zimmet Suçunun Cezası
Zimmet suçunun temel şeklinde, beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Fakat bu suçun nitelikli şekilde işlenmesi halinde yani zimmet suçunu işlediğini saklamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında arttırılır.
Zimmet Suçunda Şikâyet Süresi
Bu suç şikâyete bağlı bir suç değildir. Dava zamanaşımı içerisinde soruşturma ve kovuşturmaya geçilmiş olması gerekir.
Zimmet Suçu ve Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık, suç nedeniyle meydana gelen zararın giderilmesi halinde uygulanan bir ceza indirimi nedenidir.
Savcılık tarafından suç ile ilgili soruşturma başlatılmadan önce zimmet suçu nedeniyle etkin pişmanlık gösterilerek zimmete geçirilen mal aynen iade edilir veya kamunun uğradığı zarar giderilirse faile verilecek cezanın 2/3’ü indirilir.
Savcılık tarafından soruşturma başlatıldıktan sonra, fakat mahkemede dava açılmadan önce etkin pişmanlık gösterilirse, faile verilecek ceza 1/2 oranında indirilir.
Mahkemede dava açıldıktan sonra ama hüküm verilmeden önce zimmet suçu nedeniyle etkin pişmanlık gerçekleşirse faile verilecek ceza 1/3’ü oranında indirilir.
Zimmet suçu nedeniyle yargılama yapılıp hüküm verildikten sonra zarar giderilse veya zimmete geçirilen mal aynen iade edilse bile etkin pişmanlık hükümleri nedeniyle ceza indirimi yapılamaz.
Zimmet Suçu ve Malın Değerinin Azlığı Nedeniyle Ceza İndirimi
Zimmet suçu, kamu idaresinin güvenirliğine ve devlete karşı işlenen suçlar kategorisinde yer alır. Ancak malvarlığı değerlerine karşı işlenmesi nedeniyle ekonomik suç kategorisinde kabul edilen suçlardandır.
Zimmet suçunun konusu olan malın değerinin azlığı bir ceza indirimi nedenidir. Suçun konusu olan malın değerinin azlığı nedeniyle faile verilecek 1/3 oranından 1/2 oranına kadar ceza indirimi yapılabilir.
