Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi

Gizli soruşturmacı; örgütlü suçlar, silah kaçakçılığı, uyuşturucu madde ticareti vb. suçlara ilişkin yapılan soruşturmada kimliği gizlenerek gerektiğinde örgüt içine sızmak, gözetlemek, izlemek, örgüte ilişkin her türlü araştırmada bulunmak ve örgütün işlediği suçlarla ilgili iz, eser, emare ve delilleri toplamak ve muhafaza altına almakla görevlendirilen kamu görevlisidir.

Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Şartları

Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 139. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre gizli soruşturmacı, soruşturma konusu suçun işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması ve başka surette delil elde edilememesi halinde görevlendirilebilmektedir. Kanun maddesinin içeriğinden de anlaşıldığı üzere gizli soruşturmacı görevlendirmesi yapabilmek için bu iki şart bir arada bulunmalıdır. Ancak bu iki şart bulunsa dahi gizli soruşturmacı sadece CMK’nun 139. maddesinin 7. fıkrasında sayılan suçlar ile ilgili olarak görevlendirilebilir.

Hangi Suçlar İçin Gizli Soruşturmacı Görevlendirilebilir?

Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi sadece kanunda sayılan suç tipleri için yapılabilir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 139/7. maddesinde hangi suçlar yönünden gizli soruşturmacının görevlendirileceği belirtilmiştir. Buna göre;

• Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188)
• Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220),
• Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama (madde 315).
• Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları.
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74. maddelerinde tanımlanan suçlar.

Bu suçlar dışındaki bir suç için gizli soruşturmacı görevlendirilirse; gizli soruşturmacı tarafından toplanan deliller hukuka aykırı delil olarak kabul edilmelidir. Bu delillerin de hükme esas alınmaması gerekir.

Gizli Soruşturmacı Görevlendirme Kararı

Gizli soruşturmacı tedbirine kovuşturma aşamasında başvurulamaz. Dolayısıyla bu tedbir sadece soruşturma aşamasında uygulanabilmektedir. Gizli soruşturmacı görevlendirme kararı talep üzerine, sulh ceza hakimliği tarafından verilmektedir.

Tedbirin Süresi

Bu tedbirin uygulanabileceği süreye ilişkin olarak herhangi bir süre sınırlaması bulunmamaktadır. Dolayısıyla soruşturma süresince gizli soruşturmacı tedbiri uygulanabilmektedir.

Gizli Soruşturmacının Topladığı Delillerin Yargılamada Kullanılması

Gizli soruşturmacı, görevi süresinde elde ettiği her türlü delil, bilgi ve belgeyi soruşturma makamı olan savcılığa iletmelidir. Gizli soruşturmacının tuttuğu tutanak, rapor ve diğer kayıtların da soruşturma dosyasına ibraz edilmesi gerekir. Yargılamayı yapan mahkeme bu belge ve delilleri değerlendirerek karar verecektir. Ancak, yargılamada tartışılmayan bir delil hükme esas alınamaz. Hâkim, kararını ancak duruşmaya getirilmiş ve huzurunda tartışılmış delillere dayandırabilir. Bu deliller hâkimin vicdanî kanaatiyle serbestçe takdir edilir. (CMK m.217). Bu nedenle, gizli soruşturmacının elde ettiği her türlü delil, düzenlediği tutanak veya rapor mahkeme huzurunda taraflarca tartışılmadıkça hükme esas alınamaz.