Gözaltına Alma Sebepleri, Süresi ve İtiraz

Gözaltına alma, savcılık kararı ile kolluk kuvvetleri tarafından şüphelinin özgürlüğünün kanunda belirtilen azami sürelerde kısıtlanmasıdır. Tutuklama kararının soruşturma evresinde sulh ceza hakimi tarafından verilmesi gerekirken gözaltına alma işlemi için hakim kararı gerekmez.

Gözaltına Alma Nedenleri Nelerdir?

Cumhuriyet Savcısı soruşturmanın tamamlanması için yakalanan şüphelinin gözaltına alınmasına karar verebilir. Ancak bu halde savcının bu kararı verebilmesi için kanunda 2 şartın varlığı aranır:

• 1.Soruşturmanın tamamlanması için tek yol gözaltı kararı olması gerekir.
• 2.Şüphelinin suçu işlediğine dair gerçek, somut delillerin varlığı olması gerekir.

Savcının gözaltı kararı verebilmesi için bu 2 şartın birlikte bulunması gerekir. İkisinden birinin olması gözaltı kararı için yeterli değildir. Eğer ki bu iki şart birlikte bulunmuyorsa bu halde diğer yöntemler denenmelidir. İfade alma, sorgu gibi işlemler tercih edilebilir. Aksi halde gözaltına alma kararı hukuka aykırı olur.

Gözaltına Alma Yetkisi

Şüpheli hakkında gözaltına alma kararı vermekle görevli ve yetkili merci Cumhuriyet Savcısıdır. Ancak 91. Maddenin 4. Fıkrasında ” Suçüstü hâlleriyle sınırlı olmak kaydıyla; kişi hakkında aşağıdaki bentlerde belirtilen suçlarda mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından yirmi dört saate kadar, şiddet olaylarının yaygınlaşarak kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasına yol açabilecek toplumsal olaylar sırasında ve toplu olarak işlenen suçlarda kırk sekiz saate kadar gözaltına alınma kararı verilebilir.” şeklinde özel bir düzenleme yapılmıştır.

Buna göre mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından kanunda sayılan ”Toplumsal olaylar sırasında işlenen cebir ve şiddet içeren suçlar, Kasten öldürme, taksirle öldürme, Kasten yaralama, Cinsel saldırı ve maddenin devamında sayılmış suçlarda ve kamu düzenini ciddi şekilde bozacak şiddet olaylarında belirtilen sürelerde gözaltına alma kararı verilebilmektedir.

Gözaltına Alma Süresi Ne Kadar? (CMK m.91)

1. Bireysel Suçlarda Gözaltı Süresi: Gözaltı süresi, şüphelinin yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren 24 saati geçemez. Yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilme için zorunlu süre oniki saatten fazla olamaz. Gözaltı süresi, kişinin yakalanması anından itibaren hesaplanır.

2. Toplu Suçlarda Gözaltı Süresi: Toplu suç, aralarında iştirak iradesi bulunmasa da üç veya daha fazla kişi tarafından işlenen suçu ifade eder. Toplu olarak işlenen suçlarda, delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; Cumhuriyet savcısı bireysel suçlarda 24 saat olan gözaltı süresini, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasını yazılı olarak emir verebilir. Toplu suçlarda 24 saatlik gözaltı süresi, 3 kez ek gözaltı kararı verilerek şüpheli hakkında maksimum toplam 4 gün gözaltına alma işlemi uygulanabilmektedir.

Gözaltına Alma Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?

Gözaltına itiraz mümkündür. Hatta bu karara şüphelinin yakınlarının da itiraz hakkı vardır. Şüpheli kişinin eşi, annesi, babası, kardeşi, torunu yani birinci derece ve ikinci derecede olan kan hısımlarının itiraz hakkı vardır. Cumhuriyet savcısının gözaltı kararına karşı sulh ceza hakimine itiraz edilebilir.

Sulh ceza hakimi gözaltına yapılan itirazı, evrak üzerinden değerlendirir ve 24 saat dolmadan başvuruyu sonuçlandırır. Sulh ceza hakimi gözaltı kararının hukuka uygun olduğu kanısına varırsa itirazı reddeder ya da gözaltına alınan kişinin derhal Cumhuriyet Savcılığı’nda hazır bulundurulmasına karar verir.