Ataköy 7-8-9-10 Mah. D-100 Güney Yanyolu Nef 22 E Blok 9. Kat D:145 Bakırköy / İSTANBUL Tel : +905356887527
trende

KRİPTO PARA NEDİR?

02.09.2022
186
KRİPTO PARA NEDİR?

KRİPTO PARA NEDİR ?

Kripto para, sadece gönderici ve alıcı arasında bulunan ödeme sistemi ile çalışan ve herhangi bir denetleyici, düzenleyici kurum ve kuruluşa ihtiyaç duymadan transferi gerçekleştirilebilen, açık kaynak koda sahip sanal para birimleridir . Bu sistemde merkezi bir otorite bulunmamaktadır. Kripto paraların herhangi bir merkeze bağlı olmaması nedeniyle transfer işlemleri Blockchain teknolojisi ile kontrol edilmektedir. Blockchain, yapılan bütün işlemlerin kayıt edildiği bir veri dosyası olarak tanımlanabilir. Bu sistem ile merkezi olmayan para birimleri yaratmak ve bunun işleyişini internet üzerinden kontrol etmek mümkündür.

En yaygın kripto para birimleri;

Bitcoin: Her şeyi başlatan ilk kripto para birimi

Ethereum: Geliştiricilerin Bitcoin ile çalışmayan farklı dağıtık uygulamalar ve teknolojiler oluşturmalarını sağlayan bir para birimi.

Ripple: Diğer çoğu kriptoları aksine işlemlerde ağ genelinde mutabakatı sağlamak için blockchain kullanmıyor. Onun yerine, tekrarlanan bir mutabakat süreci uygulanıyor ki bu durum onu Bitcoin’den daha hızlı hale getirirken aynı zamanda saldırılara daha korunmasız hale getiriyor.

Bitcoin Cash: En büyük Bitcoin madenciliği şirketi ve aynı zamanda ASIC’in Bitcoin madenciliği çiplerinin üreticisi tarafından desteklenen Bitcoin’in bir koludur. Sadece birkaç aydır piyasada bulunmasına rağmen piyasa değeri açısından ilk beş kripto para arasında yerini aldı.

NEM: Emek ispatı (PoW) algoritmasını kullanan çoğu kripto para biriminin aksine NEM, kullanıcılarının coin satın almak için ellerinde halihazırda coin bulundurmasını gerektiren önem ispatını (PoI) kullanır. Kullanıcıları birikimlerini kullanmaya teşvik eder ve kullanıcının NEM ağındaki genel önemini tespit etmek amacıyla işlemleri takip eder.

Litecoin: Bitcoin’in ”dijital altın” imajına karşılık olarak ”dijital gümüş” olması amacıyla yaratılmış bir kripto para birimi. Bitcoin’in bir koludur fakat Bitcoin’in aksine dört kat daha hızlı blok üretimine ve Bitcoin’in dört katı kadar (84 milyon) coin üretimine olanak sağlıyor.

IOTA: Bu kripto biriminin buluşu olan defter teknolojisinin adı ”Tangle” ve para transflerinde göndericinin iki gönderimi onaylayan bir emek ispatı yapmasını gerektiriyor. Bu şekilde IOTA madencileri süreçten çıkarmış oldu.

NEO: Her türden finansal sözleşmelerin ve üçüncü parti dağıtık uygulamaların geliştirilmesine olanak sağlayan bir akıllı sözleşme ağı. Ethereum ile çoğunlukla ortak amaçlara sahip olmakla birlikte Çin’de geliştirildiği için, Çin’in yasa düzenleyicileri ve yerel şirketleriyle gelişen ilişkiler sebebiyle bir avantaj elde edebilir.

Dash: İki katmanlı bir ağ. İlk seviyede ağı koruyan ve işlemlerin kaydını tutan madenciler bulunurken ikinci seviyede işlemleri aktaran ve InstantSend, PrivateSend tipi işlemleri mümkün kılan ana düğümler bulunuyor. İlk seviye Bitcoin’den çok daha hızlı, ikinci seviye ise tamamen anonim.

Qtum: Bitcoin ve Ethereum’un teknolojilerinin birleşimiyle oluşan ve iş uygulamalarını hedef alan bir para birimi. Ağ, Bitcoin’in güvenilirliğini artırırken çoğunlukla Ethereum ağında kullanılan akıllı sözleşmelerin ve dağıtık uygulamaların kullanımına olanak sağlıyor.

Monero: Özel işlem imkanlarına sahip, açık ve gizlilik odaklı prensipleri nedeniyle oldukça aktif olarak kullanılan bir kripto para birimi.

Kripto Paraların Hukuki Durumu?

Bahsettiğimiz üzere kripto paralar bir otoriteye tabi olmadığı ve aracısız olduğu için çıkış noktasında da bir belirsizlik, belgesizlik bulunmaktadır. Ancak hayatımıza yoğun bir şekilde etki etmeye başlamıştır. Gerek insanların kripto para temin ettiği sistemler üzerinde oluşan sıkıntılar gerekse kripto parayı temin eden şirketlerin güvenirliği bakımından kripto parayı hukuki bir zeminde inceleme zorunluluğu doğmuştur. Aşağıda kriptoları Türk hukuku bakımından ilgili mevzuatlar çerçevesinde değerlendireceğiz.

Kripto paraların avantajları;

Hiçbir merkez bankasına bağlı olmadığı için ülkelerin ekonomik durumundan etkilenmemektedir.

Hesabın dondurulması ya da hesaba el konulması mümkün değildir.

Kripto Para Hukukumuza Göre Para Olabilir Mi?

6098 Sayılı Borçlar Kanunu ve Türkiye Cumhuriyeti Para Birimi Hakkında Kanun’da ülkemizde yetkili makamların paraları basma, tedavülden kaldırma, piyasaya sürme gibi yetkisi olduğu anlaşılmaktadır.

TCMB tarafından hazırlanan Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmelik 16 Nisan 2021 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olup, bu Yönetmelik kripto parayı konu edinen ilk mevzuat düzenlemesidir. Yönetmelik’te kripto paraların hukuki niteliği tartışmasına yön verebilecek bazı düzenlemelere yer verilmiştir. Yönetmelik m.3/1’de “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder.” şeklinde belirtilmiştir.

Dikkat çektiğimiz kanunlarda gösterilen paranın basılması, sürülmesi, tedavülden kalkması gibi özelliklerin paraya ait özellikler olarak gösterilmesi ve bunların kripto paralarda bulunamayan özellikler olması ayrıca TCMB’nin çıkardığı yönetmelikle para olarak nitelendirilemeyeceğine açıkça vurgu yapması nedeniyle kripto paraları hukukumuz içerisinde para olarak kabul edememekteyiz.

Kripto Paralar Sözleşme Konusu Olabilir Mi?

Sözleşmenin kurulması birbirine uygun beyanların karşılıklı olarak açıklanmasıyla olur. TBK’nın 26.maddesinde geçen ”Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler.” ifadesi gereğince taraflar sözleşmelerin sınırlarını ahlaka, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı olmadığı sürece diledikleri gibi belirleyebilirler.

Buradan yola çıkarak taraflar arasında kurulmuş bir sözleşmede kripto paraların bir edim olarak yer alabileceğini söyleyebiliriz. Ancak kripto paraların para olup olmadığı konusunda henüz net bir görüş bulunmaması nedeniyle bu bir para ödeme edimi olarak kabul edilemez. Sözleşmenin kendisine özgü bir edimi olarak kabul edilebilir. Bir kanun maddesiyle sınırlandırılmadan tarafların kendi iradelerine bırakılan sözleşmelerde kripto paralar edim olarak kabul edilebilirler.

Bazı öyle sözleşmeler vardır ki kanun koyucu yoğun bir şekilde müdahale etme gereği duymuştur. 4857 sayılı İş Kanunu bunlardan birisi olup 32.maddesinde ücretin ödenmesine dair “genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.” ifadesi ile iş sözleşmelerinde ücretin para olarak ödenmesini emretmiştir. Buradan çıkarmamız gereken sonuca göre kripto paraların bir sözleşme içerisinde edim olarak bulunması her durum ve şarta göre ayrı olarak değerlendirilebilir.

Kripto Paralar Miras Bırakılabilir Mi?         

Daha önceki başlıklarda bahsettiğimiz üzere kripto paralar  bir ekonomik değerdir, değerleri bulunmaktadır. Miras hukukunda da değer biçilebilen, para ile ölçülebilen değerler mirasa dahil edilir. Bu iki durumdan ötürü hukuki olarak kripto paraların miras olarak bırakılması mümkün olarak görünmektedir.

Kripto paraların kişiye özel olması, kişinin açıklamadan varlığından haberdar olunamaması nedeniyle ise bu kripto paraların mirasçılar tarafından alınıp kullanılabilmesi için miras bırakanın ölümden önce şifrelerini mirasçılarına teslim etmesi gerekmektedir.

Ziyaretçi Yorumları - 3 Yorum
  1. serpi ansız dedi ki:

    mrb.
    27.02.2022 tarihinde akşam saatlerinde bitcoin şantaj mesajı aldım, mail yazan kişi bilgisayarıma girdiğini bütün bilgilerimi alarak yedeklediğini, beni kameradan çekerek videolar yaptığı belirtelerek benden bitcoin hesabına 1500 dolar yatırmamı istiyor. Ayrıca bana 72 saat süre verdiğini yazmış. Parayı göndermezsem bu videoları arkadaş çevremle paylaşacağını belirtiyor. İnternetten araştırdım bu mesaj bir çok kişiye geliyormuş silin gitsin dikkate almayın yorumları var. Dikkate almalımıyım, dikkate alırsam ne yapmalıyım. Sizden yardım bekliyorum. Saygılar

  2. yusuf dedi ki:

    bitcoin oynamak suç mu?

    1. alpserhukuk dedi ki:

      Türkiye’de bitcoin ve benzeri kripto paraların alım veya satımlarının yasak olduğuna veya suç olduğuna dair bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Türkiye’de bitcoin ticareti yapmak suç değildir.

Bir Yorum Yazın

Hemen Ara